Πάνω από τη στάθμη μας
ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΚΕ 323 ΦΟΡΕΣ
Του
Νίκου Καλτσά
στην Εφημερίδα των Συντακτών
ΣΥΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑ ονομάζεται το έργο που παρουσιάζεται στον προμαχώνα του Αγίου Γεωργίου, στη Ρόδο. Δύο οι δημιουργοί του -η εικαστικός Χριστίνα Νάκου και η κλασική τραγουδίστρια και performer ήχου Άννα Παγκάλου- οπότε ευεξήγητος και ο τίτλος του. Αυτό όμως μόνο ως πρώτη εντύπωση, γιατί, στη στενότερη επαφή με το έργο, οι συνειρμοί αλλάζουν κατεύθυνση.
Θέμα του, η μικρασιατική καταστροφή μέσα από την έννοια του πένθους και τη συνάντηση με τη θάλασσα. Η ΣΥΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑ, λοιπόν, συστήνεται εκ νέου μέσω μιας άλλης συνύπαρξης: Ζώντες και τεθνεώτες. Το παρόν μας και οι απόντες του.
Η απώλεια, αλλά και όσα χαρίζει η παραδοχή της.
Στοιχεία της ΣΥΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣ, ο προμαχώνας μιας παλιάς πόλης, μια εικαστική και ηχητική εγκατάσταση, λωρίδες χειροποίητου χαρτιού ζωγραφισμένες με μεταλλικό χρώμα και ήχοι σταγόνων από σταλακτίτες. Και αλάτι.
Μαζί με τη μνήμη, ό,τι απομένει από δάκρυ που στέγνωσε.
Μια μικρή περιήγηση: Η αίθουσα του Προμαχώνα, κλειστός, πέτρινος χώρος με καμπύλη οροφή, όπου η σκοτεινότητά του φωτίζεται από φεγγίτες.
Στην είσοδο, κάτω από το φως που διαχέεται μέσα από τον μοναδικό ακάλυπτο φεγγίτη, τον επισκέπτη υποδέχεται η Κρήνη του Ήρωνα, η εφεύρεση του μαθηματικού από την Αλεξάνδρεια του 1ου αιώνα, η οποία έθετε το νερό σε αδιάκοπη ροή, σε αέναη κίνηση, σαν κύκλος ζωής.
Εισαγωγή στο σκοτάδι του πένθους, αλλά και άξονας διείσδυσης στον εσωτερικό μας εαυτό, οι «18 Σημειώσεις γύρω από ένα Πένθος», σπονδυλωτό έργο που αναπτύσσεται μέσα σε μεταλλικές προθήκες.
Ύστερα έρχονται τα Κύματα. Σχέδιο μεγάλων διαστάσεων που αποτυπώνει μια θαλάσσια εκτόνωση, μεταβαλλόμενη μέσα από τις αντανακλάσεις του φωτός. Το xονδρό ακατέργαστο αλάτι στο δάπεδο ακολουθεί τους κυματισμούς του έργου παραπέμποντας στον αφρό θαλάσσιων ροών.
Φυσικές προεκτάσεις του έργου, τα φυσικά άλατα των πέτρινων τοίχων του προμαχώνα, ενώ το φως, προερχόμενο και από τα έγκατα του χώρου, καλεί το βλέμμα του επισκέπτη να αναζητήσει και να αντικρίσει τον βυθό της θάλασσας.
Στη συνέχεια, ο προμαχώνας σταλάζει. Στα έγκατά του, δίπλα σε αιωνόβιους σταλακτίτες, έχουν τοποθετηθεί μικρόφωνα που μεταφέρουν στην αίθουσα έναν διακριτικό ήχο σταγόνων, δημιουργώντας έναν ιδιάζοντα ρυθμό ροής του χρόνου, μεταβαλλόμενο και απροσδιόριστο, σαν τον ρυθμό του προσωπικού χρόνου του καθενός μας.
Όπως σημειώνουν οι δημιουργοί: «Ο χώρος και ο χρόνος του πένθους διακόπτονται, αντιστρέφονται και επεκτείνονται στο βάθος των αναμνήσεων και στο ξεχείλισμα των συναισθημάτων μας.
Το φως, έστω σαν στοιχειώδης αντανάκλαση, μεταμορφώνεται μαζί μας κρατώντας μας συνδεδεμένους με το μέρος της ζωής. Το πένθος, προσωπική διαδρομή αποδοχής της απώλειας, μας δωρίζει το άλας της ζωής».
Εμείς επιστρέφουμε στην Κρήνη του Ήρωνα. Σε εκείνη που χρησιμοποιώντας το βάρος του νερού και την πίεση του αέρα, εκτόξευε το νερό πιο ψηλά από τη στάθμη όπου βρισκόταν. Αυτό το βάρος και την πίεση του πένθους πραγματεύεται η ΣΥΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑ, αλλά και την ώθηση που μας οδηγεί πάνω από τη στάθμη μας.
Μία από τις «18 Σημειώσεις γύρω από ένα Πένθος» είναι ένα απόσπασμα από τον «Αμλετ». Βασιλιάς: «Ακόμα σε πλακώνει η συννεφιά;» Αμλετ: «Καθόλου. Εχω γίνει ο γιος του ήλιου».
info
Προμαχώνας Αγίου Γεωργίου, Μεσαιωνική Πόλη της Ρόδου.
Έως 2 Σεπτεμβρίου 2022.
Performances:
1 και 2 Σεπτεμβρίου, στις 20:30 - Απαραίτητη η προκράτηση θέσεων
Ωράριο λειτουργίας έκθεσης: Κάθε Κυριακή και Τρίτη 9:30 - 17:00
Είσοδος ελεύθερη
Ακολουθήστε τη Ροδιακή στο Google News
