Η σημασία της ανακήρυξης του μητροπολίτη Ρόδου Κυρίλλου σε επίτιμο διδάκτορα

Rodiaki NewsRoom

Γράφει ο
Σωτήρης Ντάλης*

Το Οικουμενικό Πατριαρχείο, το ηγετικό πνευματικό κέντρο της ορθόδοξης εκκλησίας με έδρα την Κωνσταντινούπολη, αντιμετώπισε την πρόκληση των πολιτικών εξελίξεων από την εποχή της Τουρκοκρατίας μέχρι σήμερα.

Παρά τις δύσκολες περιστάσεις, κατάφερε το Πατριαρχείο να αντλήσει από την τεράστια συμβολική και ηθική του δύναμη και οργάνωση για να προασπίσει την ενότητα και την καθολικότητα της ορθόδοξης εκκλησίας.

Ο μητροπολίτης Περγάμου και ακαδημαϊκός Ιωάννης, σε ένα από τα τελευταία κείμενά του, επικεντρώνει την προσοχή του στις μεταβολές της ορθόδοξης εκκλησίας από την περίοδο της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, υποστηρίζει ότι παρά τις δύσκολες ιστορικές συνθήκες, η Εκκλησία χάρη στην τεράστια συμβολική και ηθική της δύναμη και την οργάνωση της γύρω από το Οικουμενικό Πατριαρχείο, διέσωσε την ενότητα και την καθολικότητα της καλλιεργώντας μια κοινή ορθόδοξη ταυτότητα και νοοτροπία στους πληθυσμούς της νοτιοανατολικής Ευρώπης.

Αγωνίστηκε και κατάφερε να επιτελέσει αυτό το έργο κατά την περίοδο της ανάδυσης του εθνικισμού όταν οι εκκλησίες εντός των νέων εθνών-κρατών κήρυσσαν μονομερώς την αυτονομία τους υποκύπτοντας σε τοπικές εθνικές επιταγές. Αναμετρήθηκε κατά τον εικοστό αιώνα, με την άνοδο της εθνικιστικής Τουρκίας, την παρακμή της Ορθοδοξίας στη Μικρά Ασία και με τον Ψυχρό Πόλεμο.

Σήμερα αναπτύσσεται μια μεγάλη συζήτηση για τη θέση, τον ρόλο και τις προοπτικές του Πατριαρχείου στον σύγχρονο κόσμο. Στη συζήτηση αυτή συμμετέχουν πλέον και αρκετά ΑΕΙ της Ελλάδας. Στο πλαίσιο αυτού του διαλόγου και της ενίσχυσης των σχέσεων τους με το Οικουμενικό Πατριαρχείο κάποια ΑΕΙ έχουν ήδη τιμήσει ιεράρχες του Πατριαρχείου ή και τον ίδιο τον Οικουμενικό Πατριάρχη. Πρόσφατα στο Δημοκρίτειο πανεπιστήμιο Θράκης, το τμήμα Ελληνικής Φιλολογίας αναγόρευσε σε επίτιμο διδάκτορα τον αρχιεπίσκοπο Αμερικής Ελπιδοφόρο ( Μάρτιος 2022), όπως και στο πανεπιστήμιο Αιγαίου, το Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων στη Χίο (Σεπτέμβριος 2022). Τον Νοέμβριο του 2022 το πανεπιστήμιο Αθηνών αναγόρευσε κι αυτό έναν εκπρόσωπο του Οικουμενικού Πατριαρχείου σε επίτιμο διδάκτορα του τμήματος Κοινωνικής Θεολογίας και Θρησκειολογίας, τον σεβασμιώτατο μητροπολίτη Χαλκηδόνος Εμμανουήλ.

Φωτισμένοι ιεράρχες του Οικουμενικού Πατριαρχείου, όπως ο μητροπολίτης Ρόδου Κύριλλος, διατυπώνουν την ισχυρή πεποίθησή τους, ότι η ορθοδοξία, ως αυθεντική έκφραση και διερμήνευση της χριστιανικής διδασκαλίας των οικουμενικών ηθικών αξιών της ισότητας και της δικαιοσύνης, βρίσκεται επί της ουσίας εγγύτερα στον Διαφωτισμό και τα πανανθρώπινα ιδεώδη, παρά στον εθνικισμό και τις δικές του ιδεολογίες της μερικότητας και της αποκλειστικότητας.

Η πρόταση για αναγόρευση του Μητροπολίτη Ρόδου Κυρίλλου σε επίτιμο διδάκτορα του τμήματός μας είναι μια σχέση αμφίδρομη, αφού ο τιμώμενος όχι μόνο λαμβάνει αλλά και αποδίδει τιμή στο τμήμα και στο πανεπιστήμιο με την αποδοχή της πρότασής μας.

Η τιμή στον μητροπολίτη Ρόδου, αποδίδεται και στον θεσμό του Οικουμενικού Πατριαρχείου που τίμησε τον Κύριλλο Κογεράκη, εκλέγοντάς τον παμψηφεί από τη σύνοδο του Οικουμενικού Πατριαρχείου τον Απρίλιο του 2004, Μητροπολίτη Ρόδου.

Προφανώς το τμήμα μας αποδίδει τιμή στην προσωπικότητα του Οικουμενικού πατριάρχη, του μακροβιότερου πατριάρχη, ο οποίος οδηγεί την Εκκλησία σε ήρεμα λιμάνια ξεπερνώντας κρίσεις και φουρτούνες της σύγχρονης ιστορίας, διαχειριζόμενος με σοφία την παγκόσμια ορθοδοξία.

Δημιουργούμε μια σημαντική γέφυρα επικοινωνίας και συνεργασίας με το Πατριαρχείο ενισχύοντας την εξωστρέφεια του ΤΜΣ και τον ρόλο που διαδραματίζει ως φορέας αλληλοκατανόησης μεταξύ λαών και πολιτισμών στον νησί της Ρόδου που ήταν πάντα ένα μεγάλο σταυροδρόμι πολιτισμών στη Μεσόγειο που μας ενώνει.

Ο σεβασμιώτατος μητροπολίτης Ρόδου κ. Κύριλλος Κογεράκης (κατά κόσμον Κωνσταντίνος), γεννήθηκε στην Κουμάσα Μονοφατσίου Ηρακλείου (δήμου Γόρτυνας) στις 2 Ιουλίου 1964. Τελείωσε το Δημοτικό Σχολείο στη γενέτειρά του και το Γυμνάσιο στη Βαγιονιά Μονοφατσίου. Μετά την αποφοίτησή του από το 4ο Λύκειο Ηρακλείου σπούδασε Θεολογία στο Θεολογικό τμήμα της Θεολογικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού πανεπιστημίου Αθηνών (1982-1986). Συνέχισε τις μεταπτυχιακές του σπουδές στη Θεολογική Σχολή του Αριστοτελείου πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, στον Τομέα της Λειτουργικής, με επιβλέποντα καθηγητή Ιωάννη Φουντούλη, τις οποίες ολοκλήρωσε υποβάλλοντας μεταπτυχιακή εργασία με τίτλο «Τα Λειτουργικά στοιχεία στα έργα του Μεγάλου Βασιλείου».

Χειροθετήθηκε μοναχός στις 17 Φεβρουαρίου 1991, στην ιστορική Ιερά Μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου Αγκαράθου.
Τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους, αναχώρησε για την Αυστρία, όπου συνέχισε τις σπουδές του στη Θεολογική Σχολή του πανεπιστημίου του Γκράτς, από την οποία και αποφοίτησε το έτος 1995. Κατά το διάστημα της εκεί παραμονής του υπηρέτησε ως αρχιδιάκονος του αειμνήστου μητροπολίτη Αυστρίας Μιχαήλ (Στάικου) και Γραμματέας της ιεράς Μητροπόλεως Αυστρίας.

Μετά την αποφοίτησή του, επιστρέφοντας στην Κρήτη, υπηρέτησε, στην Αρχιεπισκοπή Κρήτης ως Ιεροκήρυκας (1995-2000), ως Υπεύθυνος της ίδρυσης του ραδιοφωνικού σταθμού της και στη συνέχεια διευθυντής του (1996-2002) και εντεταλμένος διαφόρων τμημάτων του Επικοινωνιακού και Μορφωτικού Ιδρύματός της. Το έτος 2000 ονομάστηκε Πρωτοσύγκελλος της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κρήτης. Κατά το διάστημα της εκκλησιαστικής διακονίας του στη Κρήτη αρθρογραφούσε στον ημερήσιο και εβδομαδιαίο τοπικό Τύπο και σε διάφορα εκκλησιαστικά περιοδικά.

Μητροπολίτης Ρόδου εκλέχθηκε παμψηφεί από την ιερά σύνοδο του Οικουμενικού Πατριαρχείου στις 20 Απριλίου 2004. Χειροτονήθηκε Επίσκοπος στις 25 του ίδιου μήνα, στην ιερά Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή μονή Ζωοδόχου Πηγής Βαλουκλή από τον οικουμενικό πατριάρχη κ. Βαρθολομαίο και ενθρονίστηκε στον μητροπολιτικό ιερό ναό Εισοδίων της Θεοτόκου Ρόδου στις 5 Ιουνίου 2004.

Το συγγραφικό του έργο είναι πλουσιότατο, έχοντας συντάξει εκατοντάδες ασματικές ακολουθίες σε Αγίους και εκκλησιαστικές εορτές, οι περισσότερες από τις οποίες έχουν δημοσιευτεί σε συλλογικές ή άλλες επιμέρους εκδόσεις, άρθρα και κείμενα πνευματικής οικοδομής.

Εκδίδει από το έτος 2005 το περιοδικό της ιεράς Μητροπόλεως Ρόδου «Η ΟΔΟΣ». Είναι υπεύθυνος έκδοσης του περιοδικού «ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΣ», επίσημου δελτίου των Μητροπόλεων της Δωδεκανήσου. Είναι πρόεδρος της Επιτροπής Προσκυνηματικού και Θρησκευτικού Τουρισμού του εκκλησιαστικού θέματος της Δωδεκανήσου και πρόεδρος του Πατριαρχικού Δικτύου Ποιμαντικής Διακονίας στο χώρο της υγείας που διοργάνωσε τον περασμένο Σεπτέμβριο μεγάλο διεθνές συνέδριο στη Ρόδο.

Ως μητροπολίτης Ρόδου έχει έντονη λειτουργική, κηρυκτική και κοινωνική παρουσία στα όρια της επαρχίας του. Οργάνωσε στην έδρα του εκκλησιαστικά συνέδρια και διάφορες διεκκλησιαστικές και διορθόδοξες διοργανώσεις. Επιδεικνύει ιδιαίτερη μέριμνα για την καταγραφή (ψηφιοποίηση), διαφύλαξη και προβολή της τοπικής θρησκευτικής κληρονομιάς -με τη συντήρηση εκκλησιαστικών μνημείων και αντικειμένων λατρείας, την ίδρυση και λειτουργία εκκλησιαστικών Μουσείων κ.ά.- την προβολή της τοπικής εκκλησιαστικής ιστορίας και αγιολογίας, την επιμόρφωση του ιερού κλήρου και την προνοιακή προσφορά της εκκλησίας.

Στις 11 Νοεμβρίου του 2023 στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για τον πολιούχο της πόλης Κωνσταντίνο τον Υδραίο, διοργάνωσε στη Ρόδο ημερίδα με ομιλητή τον ομότιμο καθηγητή του ΕΚΠΑ και Ακαδημαϊκό Πασχάλη Κιτρομηλίδη και θέμα: «Θρησκεία και Πολιτική στον Ορθόδοξο Κόσμο. Το Οικουμενικό Πατριαρχείο και οι προκλήσεις της νεωτερικότητας».

Εκ μέρους της Γενικής Συνέλευσης του Τμήματός μου ευχαριστώ τον σεβασμιώτατο μητροπολίτη Ρόδου για την αποδοχή της πρότασής μας. Σε μια όμορφη τελετή που θα πραγματοποιηθεί στις 24 Μαϊου στο Παλάτι των Ιπποτών στην Παλαιά Πόλη της Ρόδου, παρουσία των Πρυτανικών Αρχών θα τον υποδεχθούμε στη μεγάλη οικογένεια του πανεπιστημίου Αιγαίου.

* Ο Σωτήρης Ντάλης είναι Πρόεδρος τμήματος Μεσογειακών Σπουδών, αναπληρωτής καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και Ευρωπαϊκής Ενοποίησης.