Φίλιππος Τσαλαχούρης: Σκέψεις για τη λαμπρή επέτειο της 7ης Μαρτίου

Rodiaki NewsRoom

Γράφει ο Φίλιππος Τσαλαχούρης*

Κάθε επέτειος για την «Ελευθερία» έχει αξία, σημασία, νόημα και αλήθεια όταν συνοδεύεται από αναστοχασμό. Ο εορτασμός χωρίς σκέψη είναι μία τυπική διαδικασία που αγγίζει τα όρια του περιττού.

Η επέτειος της Ενσωμάτωσης είναι συνταρακτικό γεγονός για όλους όσοι το έζησαν, όπως ο πατέρας μου που γεννήθηκε Ιταλός υπήκοος το 1939… όλα αυτά τα χρόνια της ελευθερίας είχαμε την τύχη, όλοι εμείς οι Δωδεκανήσιοι που ποτέ δεν βρεθήκαμε υπό άλλη υπηκοότητα εκτός της Ελληνικής, να δούμε με δέος και συγκίνηση τις γενναίες των προγόνων μας που για αιώνες έζησαν με την Ελληνική συνείδηση μόνον στην καρδιά και το νου, στην αγάπη και τη γνώση.

Ιδού ο αναστοχασμός: εμείς, σήμερα, τώρα που η ζωή μας, το περιβάλλον μας είναι Ελληνικό, ελεύθερο και χωρίς σκιές, χωρίς φόβους και επιβολές, χωρίς συγκρούσεις με τους κατακτητές, χωρίς τον κάματο διατήρησης της ταυτότητας, πόση Εθνική συνείδηση έχουμε στον νου και την καρδιά;

Αν συνέβαινε ξανά να βρεθούμε σε μία επανάληψη της ιστορίας, πόσα αποθέματα Ελληνικής συνείδησης έχουμε εντός μας; Τα ερωτήματα αυτά τα θέτω πρώτα και κύρια, αυστηρά και επιτακτικά πρώτα στον εαυτόν μου. Πόσο καλά Ελληνικά μιλάμε;

Σε τι έχουμε συμβάλει ώστε ο τόπος μας να αναγεννηθεί; Πόση δύναμη έχουμε εμπνεύσει στα παιδιά μας ώστε να έχουν υγιή σχέση με όσα συνθέτουν την «ταυτότητά» μας;

Η φράση «δεν πρέπει μόνο να είμαστε υπερήφανοι για τους προγόνους μας… πρέπει να ζούμε και πράττουμε με τρόπο ώστε να είναι υπερήφανοι για εμάς οι απόγονοί μας» είναι γνωστή και σχεδόν τετριμμένη. Κρύβει, όμως, εντός της μία μεγάλη αλήθεια.

Πιστεύω πως το να δηλώνεις Έλληνας έχει ευθύνη και βάρος. Η λέξη σημαίνει για όλο τον κόσμο κάτι θαυμαστό. Δεν αρκεί για να είσαι «Έλληνας» να ζεις στον τόπο που λέγεται Ελλάδα. Η πραγματική Ελλάδα είναι άυλη, είναι πρωτίστως πνευματική έννοια.

Πόσοι από αυτούς που με εθνικιστικές κραυγές υπερασπίζονται μισαλλόδοξα τον τίτλο του Έλληνα έχουν διαβάσει ένα κείμενο του Πλάτωνα ή του Σοφοκλή; Πόσοι ξέρουν απ’ έξω και μπορούν να ανακαλέσουν έναν στίχο του Σολωμού, του Καβάφη ή του Ελύτη; Πόσοι νιώθουν πως μία μεγάλη ή μικρή Χριστιανική εορτή μας συνδέει ως κροίκο στη μακρά αλυσίδα της πίστης;

Ο Ισοκράτης το διατύπωσε αφοπλιστικά: Ἕλληνας καλεῖσθαι τοὺς τῆς παιδεύσεως τῆς ἡμετέρας ἢ τοὺς τῆς κοινῆς φύσεως μετέχοντας. Επιτρέψτε μου μία μεταφορά: γινόμαστε κληρονόμοι ενός χωραφιού που πάντα θεωρούσαμε, δίκαια, πως μας ανήκει.

Έχουμε αγωνιστεί γι’ αυτό και έχει στάξει αίμα στο χώμα του για να εδραιωθεί, δικαιωθεί το δικαίωμά μας. Δεν έχουμε ευθύνη να διατηρήσουμε τα δέντρα που έχει; Πρέπει να τα ποτίσουμε, να τα κλαδεύουμε… πρέπει να φυτέψουμε κι άλλα, πρέπει να φροντίσουμε για τον καλλωπισμό τους… πρέπει να χτίσεις ένα καλύβι για τα παιδιά σου και τα παιδιά των παιδιών σου.

Στα Ελληνικά έχουμε την τύχη να υπάρχει πλάι στη λέξη «μόρφωση» και η σπάνιας ακρίβειας λέξη «καλλιέργεια». Υπάρχουν εξαιρετικά μορφωμένοι άνθρωποι χωρίς καμία καλλιέργεια και το αντίθετο.

Η καλλιέργεια έχει αντίκρισμα στη μεταφορά που έκανα για το χωράφι. Καλλιέργεια σημαίνει να ξυπνάς το πρωί με την έγνοια τη μόρφωσή σου να την κάνεις γόνιμη, την ταυτότητά σου να την ισχυροποιήσεις, το παράδειγμά σου να είναι λαμπρό.

Σκληρό ερώτημα: πόσα ή ποιο κτήριο έχουμε ανεγείρει στη Ρόδο εφάμιλλο ή ανώτερο των ιταλικών; Ποιο είναι το τοπόσημο εκείνο που σε κάθε επισκέπτη στη Ρόδο μας δηλώνει αδρά την δική μας αλήθεια, την δική μας ιστορική και πολιτιστική ισχύ;

Όλες αυτές τις δεκαετίες χτίσαμε μία βιβλιοθήκη... στο κέντρο της πόλης μας υπάρχει ένα κτήριο εμπνευσμένο, με χαρακτήρα και αισθητική αυτονομία που να στεγάζει τη νεότερη ιστορία; Χτίσαμε μεγάλο, περικαλλή Ναό για τον Πολιούχο μας; Έχουμε κάνει κριτικές εκδόσεις κειμένων ιστορίας και λογοτεχνίας;

Θα το επαναλάβω: τα ερωτήματα αυτά τα θέτω πρώτα στον εαυτό μου. Οι ημέρες εορτασμού συχνά λέγονται και ημέρες μνήμης. Για εμένα η 7η Μαρτίου πρέπει να είναι αφορμή για στοχασμό. Είμαστε το πιο πρόσφατο κομμάτι γης που ενώθηκε με τη Μητέρα Ελλάδα και έχουμε ευθύνες.
Δόξα και χαρά στην πατρίδα μας, ελπίδα και γνώση στα παιδιά μας.

* Ο Φίλιππος Τσαλαχούρης είναι συνθέτης, βραβευμένος από την Ακαδημία Αθηνών, κάτοχος του Αργυρού Μεταλλίου της Πόλης της Ρόδου, υπερήφανος Ροδίτης πατέρας δύο παιδιών.