Ηλίας Καραβόλιας: Ο χαμένος συντονισμός με την πραγματικότητα

Rodiaki NewsRoom

Γράφει ο Ηλίας Καραβόλιας

Οι επικεφαλής της ελληνικής και της ευρωπαϊκής (κέντρο) αριστεράς συνεχίζουν να αγνοούν τους λόγους για τους οποίους δεν πείθουν τους ψηφοφόρους, την ώρα που ενισχύονται τα εθνικιστικά κόμματα. Ως όψιμοι νεοσοσιαλιστές, περιοριζόμενοι σε μια ρητορική άκρατου δικαιωματισμού, νομίζουν ότι επικαλούμενοι απλά την ακρίβεια, τις ταξικές δεξιές πολιτικές και τις διευρυνόμενες ανισότητες θα κεντρίσουν το ενδιαφέρον των πολιτών.

Αγνοούν ότι ο σύγχρονος ευρωπαϊκός βίος έχει ήδη ενσωματώσει μετανάστες, φτωχούς και χρεωμένους μικρομεσαίους και τους έχει συγχωνεύσει μέσω της επικοινωνίας και της κατανάλωσης στα smartphones, στα social media, στα εμπορικά κέντρα.
Παρατηρήστε π.χ. το πολιτικό λογισμικό της νεοελληνικής κεντροαριστεράς: εξαντλείται σε αντιδεξιά κηρύγματα.

Όμως οι Έλληνες - αλλά και πολλοί Ευρωπαίοι - απέχουν από την αριστερή ψήφο, ή επιλέγουν δεξιά κόμματα, επειδή πολύ απλά συνεχίζουν να εργάζονται, να καταναλώνουν και να προσαρμόζονται στον καταναλωτικό καπιταλισμό της υπερχρέωσης και όχι επειδή δήθεν έγιναν αντισυστημικοί.

Η (κεντρο) αριστερά δεν μπήκε στα smartphones όπως μπήκε ο νεοφιλελευθερισμός. Δεν κατάφερε να μιλήσει πουθενά στην Ευρώπη για την ρίζα που θρέφει τις ανισότητες στις ευκαιρίες των νέων ανθρώπων: τους αποκλεισμούς από τη γνώση και τις σύγχρονες δεξιότητες.

Δεν μίλησε καθόλου για το ψηφιακό χάσμα που εντείνει την απόσταση κέρδους-μισθού.
Τα χρέη και η ακρίβεια στην αγορά έχουν αλγόριθμο, διαμορφώνονται από ισχυρό καπιταλιστικό μηχανισμό απόσπασης κέρδους και υπεραξίας.

Στείρες όμως αντικαπιταλιστικές φωνές για καρτέλ και ολιγοπώλια χωρίς να προτείνεται ρύθμιση και παρέμβαση της αγοράς, δεν πείθουν τους πολίτες ούτε αναχαιτίζουν τις ταξικές συντηρητικές πολιτικές.
Στη δε ολοένα και αυξανόμενη οικονομία της προσοχής, τα μηνύματα στα tik tok χρειάζεται να εκπέμπουν προτάσεις, λύσεις, διέξοδο όχι εντυπωσιοθηρία και κατάκτηση του υπερεπικοινωνιακού συμβολικού.

Ο καπιταλισμός χρειάζεται κοινωνική ρύθμιση και σοσιαλφιλελεύθερη στροφή. Η κεντροαριστερά είναι μέρος του συστήματος και οφείλει να υποδείξει τις διεξόδους για την απόφραξή του.
Οφείλει να βάλει τα όρια, τους φραγμούς, το δίχτυ ασφαλείας ώστε η τεχνολογική καινοτομία να μην συνεχίσει να εξορύσσει εντατικά υπεραξία από το συμπεριφορικό μας πλεόνασμα και να καθορίζει την ταξική σύνθεση, την οικονομική διαστρωμάτωση.

Η σύγχρονη αριστερά πρέπει να μιλήσει για την καθημερινή ψηφιακή πραγματικότητα των υπερσυνδεδεμένων υποκειμένων που «θάβονται όλο και πιο πολύ κάτω από το παχύ στρώμα που απλώνουν τα εταιρικά δίκτυα» (βλ After the Internet, T. Terranova, ΜΙΤ press).

Σε αυτή λοιπόν την ισχυρότερη μορφή συγκεντρωτισμού που ζει η ανθρωπότητα, σε αυτό το χαοτικό σκηνικό εισβολής της μηχανής και της τεχνικής στον ανθρώπινο νου, η κεντροαριστερά πρέπει να ονομάσει τις ελάχιστες άμυνες, τα νέα κοινωνικά αντισώματα μέσα σε αυτό το παγκόσμιο φρούριο των εσώκλειστων.

Ο καπιταλισμός συνεχίζει να μοιράζει πρόσβαση και επιλογή αντί να παράγει δίκαιη κατανομή εισοδημάτων. Συνεχίζει να παρέχει επικοινωνία και θέαμα αντί αξιοπρεπούς απασχόλησης. Δεν μπορούμε να τον καταργήσουμε. Μπορούμε να τον περιορίσουμε όταν διανέμει οφέλη ώστε να παρέχει περισσότερα για τους πολλούς. Η κεντροαριστερά πρέπει να κατέβει στον άνθρωπο. Στην τσέπη του και στην καθημερινότητά του. Όχι όμως με ξόρκια για το πληθωριστικό συστημικό αυτόματο.

Και καμία συζήτηση για φορολογία και συλλογικές συμβάσεις εργασίας δεν θα είναι πλέον ύψιστης προτεραιότητας όταν ο δικηγόρος και ο γιατρός αντικατασταθούν από λογισμικά που θα γράφουν και θα χειρουργούν.
Χρειάζεται να απλωθεί στην κοινωνία δίχτυ προστασίας και να εξηγηθεί στους εργαζόμενους και στους επιχειρηματίες πως θα γίνουν δημόσια αγαθά κάποια από τα λογισμικά πρόγνωσης και ελέγχου της ενεργειακής μετάβασης, της αντιμετώπισης της κλιματικής κρίσης, των mega disasters, των πατεντών σε εμβόλια και φάρμακα για τις κοινωνίες.

Χωρίς αυτές τις παρεμβάσεις η Ευρώπη δεν θα φύγει από τη μαύρη τρύπα που τη ρουφάει και τα σοσιαλδημοκρατικά σχήματα δεν θα συμβάλουν στο να γίνει κοινωνικός ο καπιταλισμός, δεν θα ενισχύσουν θετικά αυτή την ελάχιστη έστω κοινωνική κινητικότητα που προσφέρει, παρά τα δεινά που συνεχώς γεννάει.
Διαφορετικά, δεν θα μειωθούν οι ανισότητες, δεν θα ευνοηθούν οι πολλοί στις κοινωνίες...