Αγαπητός Ξάνθης: Οι εφημερίδες σε μαρασμό, το άρθρο σε αποτελείωση...

Rodiaki NewsRoom

Γράφει o Αγαπητός Ξάνθης
Αρχιτέκτονας

Κάθε Κυριακή, η εφημερίδα δεν έλειπε από το σπίτι. Ήταν και είναι σε λιγότερο βαθμό ένα αναπόσπαστο κομμάτι της Κυριακής «χρωματίζοντας» ευχάριστα και χρηστικά την τελευταία ημέρα της εβδομάδας.

Βεβαία σήμερα πλέον, ο χάρτινος πολιτισμός βρίσκεται σε παρακμή.
Εάν εξαιρέσουμε το πλήθος των ποικίλλων θεμάτων των βιβλίων των πολλών εγχωρίων εκδοτικών οίκων, η εφημερίδα βρίσκεται σε απόλυτο μαρασμό. Ο καινούργιος ψηφιακός πολιτισμός έχει διεισδύσει στην ενημέρωση σε συνδυασμό με τις προκαλούμενες νέες απαιτήσεις του κατανάλωση βάζουν έτσι την επιθυμία της ανάγνωσης της εφημερίδας στα «πίσω καθίσματα».

Η μάχη «μελάνι-πλήκτρο» βγάζει το δεύτερο νικητή, γιατί απλά στην Ελλάδα δεν διαβάζουμε. Μερικά βιβλία αποσπούν την προσοχή λόγω συστηματικής διαφήμισης από με συγγραφείς επικοινωνιακής εικόνας αλλά οι εφημερίδες και περιοδικά ψυχορραγούν ασφυκτικά.

Παλαιοτέρα ήταν η βασική γνωστική τροφή του έλληνα, σήμερα πλέον κάποιοι ρομαντικοί της μυρωδιάς του μελανιού παραμένουν λάτρεις του έντυπου τύπου. Τα γραφικά περίπτερα της γειτονιάς το ένα μετά το άλλο κλείνουν σ’ ένα τσουνάμι εμπορευματοποίησης από τα mega-shops των πάντων. Κάποτε τα περίπτερα ήταν κέντρα ζωής και συνάντησης, ήταν το σημείο αναφοράς της βραδινής σαββατιάτικης εξόδου για να αγοράσει κανείς την κυριακάτικη πρωινή εφημερίδα.

Τα δύο περίπτερα της νέας Αγοράς της Ρόδου, έδειχναν το παλμό της πόλης, τα κτυπήματα της καρδιάς της και σήμερα κείτονται βουβά, πεθαμένα, σφραγισμένα σαν να ψάλουν τον επικήδειο της παλαιάς δόξας της πόλης μας.

Οι δημόσιοι χώροι των περιπτέρων έχουν γεμίσει καφετερίας, όπου οι παρέες δεν μιλούν, δεν συναναστρέφονται αλλά ασχολούνται ατομικά με το κινητό του σαν να λένε: «εμείς είμαστε μονάδες που μας γουστάρει μόνο η εύπεπτη εικόνα του face-book» και δεν θέλουμε να σπαταλήσουμε χρόνο για την ανάγνωση.
Ο χρόνος είναι χρήμα έλεγαν παλαιότερα, τώρα ο χρόνος είναι επιδεικτική εικόνα!

Η «εικονολατρία» του i-phone έγινε το «ύψιστο» που το υπηρετούμε ευλαβικά, χωρίς αξιολόγηση και κρίση. Τα πάντα στη θυσία της ταχύτητας, του ακατέργαστου, του καταναλωτικού. Το άτομο έγινε από προσωπικότητα ένας αριθμός προϊόντος εύκολα επεξεργάσιμος και χειραγωγημένος από τα κατευθυνόμενα ΜΜΕ.

Η παλιά εφημερία γεμάτη κρίση, πολιτική και στοχασμό μπαίνει (ή και έχει μπεί) στο χρονοντούλαπο της ιστορίας.
Αυτοί που έχουν παραμείνει πιστοί στη λατρεία της ανάγνωσης της εφημερίδας, νοιώθουν σαν μέλη μιας τελετής, κομμάτι μιας πνευματικής διεργασίας που τείνει να ξεφτίσει. Ο δε ημερήσιος τύπος και τα περιοδικά είναι αυτά που έχουν κυρίως πληγεί ακαριαία. Πιθανά να έχουν ήδη πεθάνει και να «ψυχορραγεί» μονό ο κυριακάτικος τύπος λόγω σειρά θεμάτων και στοχευόμενων ένθετων και παραρτημάτων.

Το πρόβλημα έχει πολλές πλευρές. Δεν είναι το οικονομικό ή το κοινωνικό, αλλά βασικά είναι ο πολιτικός τρόπος και στάση που ο αναγνώστης επιλεγεί και ταξινομεί. Βάζει πρώτα το internet, γιατί τον βολεύει, δεν τον «βασανίζει» σε σκέψεις και του προσφέρει την ακατέργαστη είδηση άμεσα και σαν μορφή από όπιο που τον μεθάει. Η προσφερόμενη «ψευδαίσθηση» είναι επαρκής για τον νέο καταναλωτή, για το άτομο που αρέσκεται να ζει τον δικό του μύθο.

Ο καινούργιος τύπος του ατόμου δεν θα έχει την αισθητική της σελίδας της εφημερίδας ή την άποψη ενός τρίτου από ένα άρθρο άλλα θα ενδιαφέρεται από ένα ή πολλά «κλικ» νικώντας έτσι τις δικές «στημένες» ανάγκες με την ανάλογη απαίδευτη αυταρέσκεια.

Όλα έχουν γίνει σημεία ενός «κατασκοπευτικού καπιταλισμού» που έξυπνα και μονομερώς προσφέρει αξιώσεις στην ανθρώπινη εμπειρία, την οποία ο ίδιος επεξεργάζεται και παραδίδει ως ανέξοδη πρώτη ύλη, περιορισμένη βέβαια να αναχθεί σε συμπεριφορικά δεδομένα [από το βιβλίο: της Ζουμπόφ Σοσάνα, Η εποχή του κατασκοπευτικού καπιταλισμού, (2020). Αθήνα: Καστανιώτη].

Αυτό το μείγμα ανέξοδης, κρυφής «ναρκωτικής» προσφοράς αλλά και της όποιας εμφανιζόμενης αναγκαίας πνευματικής αντίστασης γίνεται σήμερα ένα φλέγον θέμα, ένα ζωτικό δίλημμα, ποιός θα βάλλει τα κριτήρια επιλογής και ξεκαθαρίσματος μεταξύ της μάζας και της ποιότητας; του πληκτρολογίου και του διαβάσματος;
Το δίλημμα ανοιχτό προς εξερεύνηση.
Και κάποια συμπληρωματικά ερωτήματα.

Η επερχόμενη δυναμική Τ.Ν μπορεί να βοηθήσει την διάρκεια της πνευματικότητας; ή θα γίνει και αυτή σημαιοφόρος της χειραγωγημένης ελευθερίας; ή ακόμη σε αντίθεση μέσα από την (όποια) εφημερίδα θα μπορούμε να ανακαλύπτουμε νησίδες γνωστικής εξόρυξης και στοχαστικού ανεφοδιασμού;
Παραμένουμε με την ελπίδα διάσωσης του έντυπου γενικά τύπου και όχι με την εξαφάνιση και την καταβύθιση της συμπαθούς εφημερίδας (μας).