Θαλάσσια ρύπανση

Toυ Δημήτρη Προκοπίου Πάντοτε ένα περιβαλλοντικό ατύχημα στην ξηρά ή οποιαδήποτε μορφή ρύπανσης της μεταφέρεται μέσω των ακτών στη θάλασσα ενώ φυσικά ισχύει και το αντίθετο, τα ατυχήματα στη θάλασσα αλλά και άλλες μορφές ρύπανσης που προέρχονται από περιστατικά εισρέουν στις ακτές και στις θαλάσσιες υπερευαίσθητες περιοχές που συγκεντρώνουν πληθώρα πανίδας και χλωρίδας, τους υδροβιότοπους που η πλειοψηφία τους βρίσκεται στη θάλασσα. Σύμφωνα με εκθέσεις του ΟΗΕ, το 12% του συνόλου των πτηνών του πλανήτη και το 10% των φυτών και των ζώων της Γης απειλούνται με εξαφάνιση, εξαιτίας των ανθρώπινων δραστηριοτήτων και της υποβάθμισης των βιοτόπων. Ο επιστήμονες προειδοποιούν ότι έως το 2050 θα έχει εξαφανιστεί το ένα τρίτο της πανίδας από τη Γη, εξαιτίας κλιματικων αλλαγων. Στη χώρα μας πολλά ζώα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά για τον περιβαλλοντικό πολιτισμό της, απειλούνται με εξαφάνιση η καστανή αρκούδα, η μεσογειακή φώκια, η χελώνα καρέτα - καρέτα, η αγριόγατα, ο γυπαετός, η πέστροφα, ενώ σε κίνδυνο βρίσκονται ο λύκος, το τσακάλι, ο ασβός, το ζαρκάδι και το ελάφι i. 1.2 Πηγές ρυπανσης και ρύποι φυσικού και θαλάσσιου περιβάλλοντος Οι φυσικοί πόροι είναι σημαντικοί για την ελκυστικότητα των τουριστικών προορισμών αλλά και των τόπων γενικότερα αναψυχής. Φυσικοί πόροι, οικοσυστήματα και περιφερειακή οικολογία συντελούν στο φόντο που γίνονται οι τουριστικές λειτουργίες και η παραγωγή τουριστικών υπηρεσιών ii. Η θαλάσσια ρύπανση έχει σοβαρές επιπτώσεις στο θαλάσσιο περιβάλλον. Προκαλλεί από θανάτους και ασθένειες μέχρι και αλλοιώσεις στο γωνίδιωμα και τερατογεννέσεις. Οι πηγές ρύπανσης είναι διαφορετικές σχετικά με την αφετηρία τους, τη φύση τους, τη μορφή τους αλλά και τις επιπτώσεις τους. Οι πηγές της θαλάσσιας ρύπανσης είναι οι: • Χερσαίες πηγές • Ατμόσφαιρα • Ναυτιλιακές δραστηριότητες • Απορρίψεις • Εξόρυξη και εκμετάλλευση βυθών Οι ρύποι που πλήττουν το θαλάσσιο περιβάλλον μπορούν να χωριστούν ως εξής • Πετρελαιοειδή (1.5 δισ. τόνοι διακονούνται με 6000 πλοία κάθε χρόνο) • Οργανικές και ανόργανες ενώσεις (υφαλοχρώματα, εντομοκτόνα, πολυφαινόλες, αρωματικοί υδρογονάνθρακές κ.α) • Θρεπτικά άλατα (λιπάσματα, αστικά απόβλητα, ζωικά απόβλητα, απόκρημνηση καυσαερίων ρύπων μεταφέρουν εκατομμύρια τόνους αζώτου και φωσφόρου). Αποτέλεσμα είναι ο υπερτροφισμός • Αστικά λύματα (βαρέα μέταλλα, μη διασπώμενες οργανικές ενώσεις, φωσφορικά, νιτρικά άλατα και μικρόβια) • Απορρίψεις στους ωκεανούς (απορρίμματα από πλοία, αεροσκάφη, πλατφόρμες και άλλες κατασκευές • Απορρίψεις οποιασδήποτε ανθρώπινης κατασκευής • Ραδιενεργά και άλλα στρατιωτικά κατάλοιπα που ρίχνονται στους ωκεανούς • Απορρίμματα και επιπλέοντα στερεά (6 εκ. τόνοι σκουπίδια απορρίπτονται στη θάλασσα κάθε χρόνο). Οι ρύποι αυτοί προκαλούν θάνατο 100,000 θηλαστικών και θαλάσσιων χελωνών) (136 είδη είναι επιρρεπή αφού τα καταπίνουν-μπλέκονται σε αυτά) • Βιολογική ρύπανση, ερματισμοί-αφερματισμοί (150 εκ. τόνοι έρματος μεταφέρονται κάθε χρόνο • Ρύπανση από ιχθυοκαλλιέργειες με απόβλητα (φάρμακα-και λύματα) αλλα και εισαγωγή νέων ειδών στο θαλάσσιο περιβάλλον • Υπεραλίευση με αποτέλεσμα τη μείωση ιχθυοπανίδας και κητοπανίδας-, παράνομο ψάρεμα και κακόβουλες ενέργειες από ψαράδες • Υποβρύχιες εξορύξεις, διαρροές, ατυχήματα, διάλυση και τελική διάθεση άχρηστων κατασκευών • Ρύποι που προέρχονται από ποταμούς και καταλήγουν με τη μεταφορά θρεπτικών ουσιών ιζημάτων φυτοφαρμάκων • Κλιματική αλλαγή, όσο αυξάνεται η θερμοκρασία του πλανήτη, τόσο επηρεάζεται η ζωή στον πλανήτη, μέχρι και στα αβυσικά περιβάλλοντα Οι θάλασσες σχετίζονται άμεσα με τον τουρισμό μια και το μεγαλύτερο μέρος της τουριστικής ζήτησης συγκεντρώνεται στις ακτές. Οι τουρίστες ενδιαιτούνται και διακοπεύουν στις παραλιακές ζώνες. Η ρύπανση των θαλασσών είναι απειλή για τον τουρισμό. Η περιβαλλοντική διαχείριση των προορισμών πρέπει να αποτελεί πρωταρχικό στόχο του κράτους και της αυτοδιοίκησης. Οταν ένας τουρισιτκός προορισμός ρυπαίνεται συστηματικά τότε η τουριστική ζήτηση για αυτόν αρχίζει να υποχωρεί. Κλασικό παράδειγμα η πόλη της Σάμου. Σε περίπτωση που οι ακτές καταστραφούν ή μολυνθούν οριστικά και σε συνεχόμενη βάση ο τουρισμός εξαφανίζεται. ι Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών -Παγκόσμια Ημέρα Βιοποικιλότητας 22 Μαΐου 2011 ιι Farell B, Runyan D., Ecology and Tourism, Annals of Tourist Research, volume 18 1991