Πάνος Δρακόπουλος: Το μήνυμα της αποχής της 9ης Ιουνίου

Rodiaki NewsRoom

Γράφει ο
Πάνος Δρακόπουλος
panosdrak@yahoo.gr

Μερικές σκέψεις πάνω στο φαινόμενο της διόγκωσης της αποχής – του ελληνικού 58,61% που δεν πήγε να ψηφίσει στις Ευρωεκλογές της 9ης Ιουνίου.

Τα στοιχεία: από τους 9.814.685 εγγεγραμμένους – μόλις 4.062.092 Έλληνες πολίτες ψήφισαν.

Η ανάλυση:
• Η αποχή δεν είναι μονοσήμαντη πολιτική επιλογή. Όταν είναι πράγματι πολιτική επιλογή, προϋποθέτει ενημέρωση, συμμετοχή στον προεκλογικό διάλογο, ανοιχτά μάτια – ανοιχτά αυτιά. Απέχουν πολλοί συμπολίτες μας, οι οποίοι ενώ δεν απεμπολούν την ιδιότητα του πολίτη και δεν αποποιούνται τις ευθύνες και τις συνέπειες αυτής τους της στάσης, καταλήγουν στο ότι η απόστασή τους απ’ την κάλπη εκφράζει ειλικρινέστερα την αμηχανία ή την απογοήτευσή τους απέναντι στα εκάστοτε κομματικά ψηφοδέλτια.

• Πολύ συχνά όμως, η αποχή δεν είναι πολιτική επιλογή. Κι εύλογα μπορεί να αναρωτηθεί κανείς: όταν δεν είναι πολιτική επιλογή – τι είναι;
• Από όλες τις εμφανείς περιπτώσεις – 3 είναι, κατά τη γνώμη μου, στην παρούσα ιστορική συγκυρία τουλάχιστον, οι πιο πολυάριθμες:

Α. Η πολιτική τεμπελιά: η απροθυμία των ανθρώπων να γίνουν πολίτες.
Β. Ο πολιτικός αναλφαβητισμός: η αδυναμία των ανθρώπων να γίνουν πολίτες.
Γ. Μία πρόσμιξη των δύο παραπάνω περιπτώσεων.

Ενώ είναι άλλο πράγμα να μη θες να γίνεις απ’ το να μη μπορείς να γίνεις πολίτης, η άμεση συνέπεια είναι κοινή: δημιουργείται ο ιδιώτης.
Η αποχή του ιδιώτη είναι, εκτιμώ το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει τόσο η Ελλάδα, όσο και η Ευρώπη αυτή τη στιγμή στις εκλογικές της διαδικασίες – κρισιμότερο ακόμη κι απ’ την αναρρίχηση της ακροδεξιάς σε μεγαλύτερα ποσοστά εκπροσώπησης.

Γιατί; Διότι απ’ την ιδιωτεία τρεφόταν ανέκαθεν και τρέφεται ακόμη η μονοσήμαντη ανάγνωση των σύνθετων πολιτικών φαινομένων που επιχειρεί ο λαϊκισμός – ο πυρήνας της ακροδεξιάς αντίληψης και πρακτικής. Δίχως ιδιώτες θα είχαμε μόνο φανατικούς, οχληρούς και φανφαρόνους, στις τάξεις της Ακροδεξιάς σήμερα.

Παρατηρούμε πως η σύγχρονη ακροδεξιά αντλεί υποστηρικτές κι από εκείνες της δεξαμενές στις οποίες πρωταγωνιστεί η αδράνεια του ιδιώτη – αλλού η απροθυμία του να ασχοληθεί επισταμένως, αλλού η ανικανότητά του να κατανοήσει γεγονότα με υψηλή πολυπλοκότητα. Οι απλοϊκές λύσεις – οι λύσεις του λαϊκισμού – οι λύσεις που είναι δημοφιλείς στους ιδιώτες (κι όχι μόνο σε αυτούς) συγκροτούν την ακροδεξιά κοσμοαντίληψη, τη βάση για την σημερινή ακροδεξιά ατζέντα.
Τα πράγματα είναι πολύ επικίνδυνα. Αυξάνονται οι άνθρωποι που μένουν στο εγώ τους, στην τοπική τους κοινωνία, στο έθνος-κράτος τους.

Το πολιτικό σύστημα, εκτιμούμε, ότι αδυνατεί να δει την αποτυχία του ν’ ανοίξει το πλαίσιο αναφοράς των ανθρώπων, που ναι, όλοι μας, απ’ το άτομο και την κλειστή εντοπιότητα ξεκινάμε. Το αν μένει κάνεις σε αυτήν είναι το πρόβλημα.
Πώς ανοίγει το πολιτικό σύστημα το πλαίσιο αναφοράς των ανθρώπωνμ Μονολεκτικά: με τους θεσμούς του.
Η δυσλειτουργία των θεσμών του – εκπαίδευση, σύστημα υγείας, δικαιοσύνη, (για να μείνουμε σε ορισμένα μόνο, εμβληματικά ωστόσο παραδείγματα) είναι το πρώτο. Και ο καταναλωτισμός, το δεύτερο – από τα σημεία που βοηθούν σε μία έγκυρη ερμηνεία για τη μη πολιτική ενηλικίωση των ανθρώπων.

Με λίγα λόγια: δεν μπορείς να δημιουργήσεις πολίτη, όταν οι θεσμοί σου είναι διάτρητοι κι ελαττωματικοί. Όπως επίσης δεν μπορείς να δημιουργήσεις πολίτη – μέσα στον καταναλωτή ή στον πελάτη – το κεντρικό μοντέλο ανθρώπου εδώ και δεκαετίες.

Ισχυρίζονται τα κόμματα πως έλαβαν το μήνυμα των προχθεσινών εκλογών. Αμφιβάλλουμε. Απ’ τα λόγια και τις κινήσεις της προχθεσινής ημέρας – κάνουν αλλού μικροδιαχείριση των έγκυρων ψηφοδελτίων (ξεφυσώντας δήθεν δύσθυμα όταν τους ρωτούν για τα μεγαλύτερα από ποτέ ποσοστά της αποχής στην Ελλάδα) ή κινήσεις πίστεως στις δημοκρατικές διαδικασίες (διενέργεια εθνικών εκλογών στην Γαλλία και στο Βέλγιο).
Κι ενώ είναι σημαντικό να υποστηρίζουμε τις δημοκρατικές διαδικασίες (η απουσία της δεδηλωμένης έχει βαρύνουσα σημασία) – έχει πολλαπλάσια αξία η ανάλυση και η κατανόηση του α-πολιτικού περιεχομένου των προχθεσινών Ευρωεκλογών στις καταγραφές της αποχής τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς (ψήφισε μόλις το 51% των Ευρωπαίων ψηφοφόρων).

Τα ποσοστά λ.χ. της +70% αποχής στη Φλώρινα, στην Κεφαλονιά και στη Λακωνία – για να περιοριστούμε στις υψηλότερες καταγραφές της στη χώρα μας – δεν ερμηνεύονται επαρκώς μέσα απ’ τις συνήθεις γενικολογίες σχετικά με την αδιαφορία ή ραθυμία των ψηφοφόρων.
Είναι ηχηρό καμπανάκι πως η –κατά κυριολεξία– πολιτική Ευρώπη συρρικνώνεται. Οι θεσμοί τόσο σε κοινοτικό και σε εθνικό επίπεδο χρειάζονται επανεκκίνηση –ριμπούτ (reboot), που λέμε συχνά στα νεοελληνικά μας– προς μία ξεκάθαρη, λειτουργική κι απτή κοινωνιοκεντρική προσέγγιση.

Ειδάλλως πώς θα εμπεδωθεί μία νέα Ευρωπαϊκή συνείδηση;
Ειδάλλως, πώς θα διαμορφώσουμε μια ανοιχτή μορφή συνύπαρξης και συναντίληψης που θα κινητοποιεί και δε θα ακινητοποιεί τους ψηφοφόρους – ρίχνοντάς τους σήμερα στη χοάνη της αποχής, αύριο ίσως στην αγκαλιά μιας ακόμη ισχυρότερης ακροδεξιάς;