Φίλιππος Ζάχαρης: Κοπιάζοντας για το τέλος και τη νέα αρχή

Φίλιππος Ζάχαρης

Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους αξίζει να κοπιάσει κανείς στη σημερινή εποχή, όπου δεν υπάρχει σχεδόν τίποτε δεδομένο, μια εποχή όπου η μόνη ασφαλής θεωρία είναι η μη ύπαρξή της, μιας και έχουν πολλαπλασιαστεί οι λόγοι ένεκα των οποίων δεν υφίσταται πια ούτε κανόνας ούτε νόμος ούτε κάποιου είδους αξία και νόρμα για το ανθρώπινο είδος.

Λες και η μάχη χάθηκε οριστικά, λες και η ποίηση δεν φτάνει για να ανασύρει από το βάθος των χρόνων κοσμητικά επίθετα και όμορφες φραστικές συνθέσεις που αγαλλιάζουν την ψυχή, λες και έπαψαν πια οι νουβέλες να δημιουργούν ελπίδες για τα ανώτερα στάδια της ζωής, είμαστε κοντά στο να αφαιρέσουμε οριστικά και τα τελευταία ψηφία από τον αριθμητικό υπολογισμό των διαχρονικών λαθών, προσθέτοντας με τον τρόπο αυτό μια για πάντα σημαίνουσες αξίες και νοήματα σε έναν ήδη προ πολλού αποκαμωμένο κόσμο.

Αυτό και μόνο είναι ένας λόγος από μόνος του για να μην τα παρατήσουμε και να αιφνιδιάσουμε την μη αδιάρρηκτη και σαφώς επιβεβλημένη τεχνητή συνοχή μιας στην πραγματικότητα καθολικής ασημαντότητας, καθώς τα κενά δεν είναι λίγα και η συμπλήρωσή τους αποτελεί ρητή εντολή του κόσμου μέσα στον οποίο ζούμε.

Έχουν δηλαδή οι άνθρωποι απωλέσει ολόκληρα κεφάλαια από την ατομική τους συμβολή, έχουν απορρυθμίσει την ένταση του κοινωνικού γέγοναι, ώστε τρόπον τινά να δημιουργηθεί και πάλι η ανάγκη για νέους ορίζοντες και ξημερώματα.

Μπορεί οι ίδιοι οι άνθρωποι να μην μπορούν να το αντιληφθούν αυτό, μπορεί οι λέξεις και τα επιφωνήματα να μην μπορούν να τους μεταπείσουν, εντούτοις τα μεγέθη είναι δυσανάλογα για να μπορεί κανείς να βγάλει οριστικά αρνητικά συμπεράσματα, καθώς πεδία δράσης υπάρχουν ακόμη.

Αυτός ακριβώς ο ελλειμματικός απολογισμός που δεν κατορθώνει να αναπαραστήσει στο σύνολό του το κοινωνικό γίγνεσθαι, αυτή η έλλειψη εμπιστοσύνης στην ατομική πρωτοβουλία, δημιουργεί τις προϋποθέσεις αλλά και την υποχρέωση για νέα ξεκινήματα και επελάσεις του πνεύματος, πολύ απλά γιατί τα ξεκαθαρίσματα με το παρελθόν δεν πρέπει ακόμη να εκκρεμούν, γιατί το μέλλον είναι μπροστά μας και καραδοκεί.

Όσο λοιπόν και να έχουν πτοηθεί οι άνθρωποι, όσο και να έχουν οδηγηθεί σε λανθασμένους ατραπούς, δεν μπορεί παρά να γίνει η απαραίτητα υπενθύμιση για το ότι ο χρόνος συνεχίζει να εκτυλίσσεται όσο και τα παιχνίδια του σε βάρος ή υπέρ τους.

Δεν νομίζω ότι έχουμε φτάσει σε κάποιας μορφής οριστικού αδιεξόδου και διαφαινόμενης παύσης ένεκα και της ακολουθούμενης και πολλάκις μη αποφευκτέας γήρανσης του πνεύματος. Τουναντίον, πιστεύω πως η αξιολόγηση των σκέψεων και συνολικά της γνώσης είναι ελλιπής, το ίδιο όπως και η χάραξη των νέων δρόμων για την επίτευξη των επιθυμιών.

Απομένει λοιπόν και εναπόκειται στους ίδιους τους ανθρώπους να επανεντάξουν την σκέψη τους στο κοινωνικό γίγνεσθαι, να πάψουν να μεμψιμοιρούν και πάνω απ΄όλα να μάθουν να ελπίζουν αλλά πάνω απ΄όλα να επαναπροσδιορίζονται στη ζωή.

Με τον τρόπο αυτό, θα επαναφέρουν ξεχασμένες υποσχέσεις και ρητά, θα επανακτήσουν το χαμένο έδαφος, κλείνοντας μια για πάντα τους λογαριασμούς με το παρελθόν, και αναπλάθοντας για μια ακόμη φορά την θεϊκή αποσόβηση από τον εγκλεισμό της σκέψης αλλά κυρίως την παθητική ενατένιση του παρόντος, ορίζοντας το επανειλημμένως ως στατικό, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την αδράνεια και τις αποκτηθείσες φοβίες.

Οι άνθρωποι πρέπει να καταβάλλουν εαυτούς για να αναγεννηθούν από τις στάχτες τους, να ανακαλύψουν και πάλι τις δυνατότητές τους στον αστερισμό του φωτός και της λάμψης μιας κατ’ ουσίαν υπερβατικής πραγματικότητας, γεμάτης από ιδέες και ερευνητική διάθεση του αγνώστου.

Αν δεν γυρίσουμε, εν κατακλείδι τον χρόνο πίσω να δούμε τι πραγματικά πήγε στραβά, ποιοι στόχοι έμειναν χωρίς ανταπόκριση, ποιοι χαρακτήρες δεν ευοδώθηκαν ή διασύρθηκαν και μεταλλάχθηκαν στην εξέλιξή του και ποιες υποσχέσεις δεν κρατήθηκαν ή καταπατήθηκαν, δεν θα βρούμε και πάλι το φως.

Θα παραμείνουμε εσαεί φυλακισμένοι σε ένα κατεξοχήν πλασματικό σκοτάδι και μια αρνητική διάθεση που δεν θα εκπληρώνει ούτε θα ακολουθεί τα σημάδια της ζωής.
Αξίζει λοιπόν και πάλι να κοπιάσουμε για να γευθούμε τις χαρές και τις λύπες όλου αυτού του θαυμαστού κοσμικού παιχνιδιού.

Δεν ξέρω όμως αν και πάλι η ποίηση, η λογοτεχνία και η φιλοσοφία θα λειτουργήσουν και πάλι ως το ύστατο εννοιολογικό σωσίβιο στην τρέχουσα πραγματικότητα που ομορφαίνει τις αισθήσεις.

Δεν γνωρίζω αν χρειαστούν και πάλι δαιμόνιοι συγγραφείς ή στοχαστές για να επανασυνθέσουν τον νέο κόσμο ή αν αρκεί ένα βλέμμα και μόνο, μια κίνηση, μια εμπειρία για να μας βγάλει μια καλή από την καταστροφική παθητικότητα.

Και αυτό όμως θα το δουν στην πορεία οι άνθρωποι. Γιατί κατά βάθος θέλουν να ψάξουν βαθιά όσο και αν τους φαίνεται δύσκολο. Γιατί η ζωή η ίδια είναι η ανώτερη αρχή και το τέλος της ένα νέο ξεκίνημα προς το άγνωστο που αναζητούμε κατά την διάρκειά της.