Φίλιππος Ζάχαρης| Αυριανός κόσμος: Αναζήτηση της αλήθειας χωρίς βεβαιότητες

Φίλιππος Ζάχαρης

Δεν λέει ποτέ κανείς ότι υποχωρεί και παραχωρεί χώρο στην ασυδοσία, την αμάθεια και τον οπορτουνισμό, παρά παίρνει μια βαθιά ανάσα για να επανέλθει δριμύτερος σε έναν κόσμο που ναι μεν είναι γνωστός από τις συνήθειες και τα γούστα, αλλά επειδή ακριβώς πρέπει να επανακτήσει το κενό της Παιδείας μεταξύ κάποιων δεκαετιών και επιπλέον οι νέες γενιές να μάθουν αυτούς που τις αποξένωσαν, καλόν είναι μετά τις βαθιές ανάσες να περνάμε και στην πράξη.

Η απόσυρση είναι αναγκαία μιας και η ζωή θέλει κάποια διαλείμματα και παύσεις, εντούτοις η παύση πρέπει να είναι σύντομη και προσωρινή, ο ίδιος ο απολογισμός δεν θα ήταν καλό να οδηγεί σε άλλες ατραπούς και συγκεκριμένα στην κοινή απογοήτευση και πολύ περισσότερο στην αδήριτη υιοθέτηση της μετριότητας.

Δικαίωμα στη ζωή δεν έχουν μόνο αυτοί που ξεπέρασαν τους σκοπέλους και εκείνοι που δεν στάθηκαν ποτέ μπροστά τους αλλά αφέθηκαν να τους διεμβολίσουν, παρά όλοι όσοι δεν γνωρίζουν για το χθες και αν αυτό γίνεται, μόνο μέσα από βιβλία και αφηγήσεις. Δεν υπάρχει σχεδόν ποτέ στο τέλος νικητής και ηττημένος – δύο έννοιες πολύ σχετικές και περιορισμένες – υπάρχουν άνθρωποι με βιώματα και άνθρωποι που ψάχνουν να τα ζήσουν.

Υπάρχουν απλά κάποιες μεγαλύτερες και κάποιες μικρότερες ηλικίες, έννοιες – φράσεις – συνθήματα και γεγονότα που φενακίστηκαν από τη μια, αλλά και προκλήσεις για το αύριο από την άλλη, και δη που αφορούν ανθρώπους που δεν γνωρίζουν από ιστορία, σαν αυτούς επί παραδείγματι που αποκαλούν τους Εβραίους «άθλια ράτσα» και δεν γνωρίζουν το παραμικρό για τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, την «Τελική λύση», και μάλιστα όταν πρόκειται για αριστερούς και ακροδεξιούς που δημιουργούν με τα χρόνια, λόγω και του Παλαιστινιακού, ένα «μέτωπο» αντισημιτισμού, χωρίς ουσιαστικά να το καταλαβαίνουν.

Αυτή η παραμόρφωση στην ιστορία, η συγκάλυψη και αποσιώπηση γενοκτονιών στο όνομα της παραδοχής ενός και μόνο αφανισμού, η υιοθέτηση δικτατορικών πρακτικών από το λεγόμενο αντι-δυτικό μέτωπο με πρωτεργάτες τη Ρωσία ή την Κίνα, όλη αυτή η σύγχρονη ντροπιαστική προπαγάνδα για την Δύση που πέραν όλων των άλλων ακολούθησε κάποτε τον αρχαιοελληνικό πολιτισμό με τον γερμανικό ιδεαλισμό, τη γαλλική λογοτεχνία, το θέατρο και τη φιλοσοφία, τις τέχνες και τις επιστήμες, αυτή η σύγχρονη προπαγάνδα πρέπει να αποτραπεί όχι γιατί η Δύση είναι τώρα κάποιος παράδεισος αλλά πολύ απλά διότι δεν υπάρχει εναλλακτική παρά μόνο δικτατορίες.

Κάποιοι λοιπόν που έχουν τις εμπειρίες και τη γνώση, που δεν υποτάχθηκαν στη λογική της αφθονίας και του κέρδους και δεν αγαπούν τη Δύση για τον ασθμαίνοντα καπιταλισμό, πρέπει να μεταλαμπαδεύσουν στις επερχόμενες γενιές ότι το μέλλον της ανθρωπότητας δεν είναι ούτε ο μουσουλμανικός, ούτε ο χριστιανικός κόσμος, παρά μέσω της επιστροφής στην αρχαία Αθήνα, τον Διαφωτισμό και την Αναγέννηση, να ακολουθηθούν τα ίχνη της γαλλικής επανάστασης και όλων εκείνων των προσπαθειών για μια πραγματικά ελεύθερη κοινωνία, να επιδιωχθεί η προσέγγιση φιλοσοφικών και πολιτικών διακυβευμάτων για μια άμεση Δημοκρατία, όσο και αν αυτή έσβησε με την προοδευτική ολισθηρότητα και την κακοποίηση.

Υπάρχει λοιπόν, και ας μου επιτραπεί η λέξη κάποιου τύπου «χρέος» σε αυτούς που επικοινωνούν με τον κόσμο με κάποιο τρόπο και μέσο, να γράψουν και πάλι την ιστορία, να εκφραστούν, να λειτουργήσουν ως σπέρμα γονιμοποιό που έλεγε και ο Κορνήλιος Καστοριάδης στις νέες γενιές που επιθυμούν να ζήσουν, χωρίς αυτό να σημάνει τον δρόμο της παραίτησης ή απόσυρσης για τους μεγαλύτερους σε ηλικία.

Οι εποχές αλλάζουν, οι έννοιες υφίστανται ισχυρή ταλάντωση ή ισοπεδώνονται, οι συνήθεις, τα γούστα και η αυθορμησία καταπνίγονται στην παγίδα ενός δεδομένου κόσμου μέσα από μία ρητή επανάληψη αφελών ή ανόητων λογοδρίων που παραπέμπουν στην τυραννία της επανάληψης, η συνέχεια δεν μπορεί να είναι και πάλι η ίδια.

Όλα αυτά βέβαια στην καθημερινότητα του ανθρώπου που πρέπει να αλλάξει μέσω της απλοποίησης των νοημάτων και της αναζωογόνησης της απλότητας, ως λύτρωση από την κατατονική ανταγωνιστική επικράτεια.

Οι νέες γενιές δεν πρέπει να υποχωρήσουν, πολύ περισσότερο αυτοί που ξέρουν να μεταφέρουν μηνύματα πως πέρα από την υλική αφθονία υπάρχει ο δρόμος του πνεύματος, οι επιστήμες, η φιλοσοφία έστω και αν πια δεν υπάρχει, η λογοτεχνία, η ποίηση και η ιστορία, οι τέχνες ακόμη και με την τωρινή τους ευρεσυτεχνική τους δομή.

Κάποιοι λοιπόν πρέπει να αναλάβουν την ευθύνη, να σπείρουν για να φυτρώσει κάποτε ένας πραγματικά νέος κόσμος. Η πνευματική σπορά έσωσε κοινωνίες ολόκληρες από το χάσμα και την καταστροφή. Οι πόλεμοι βέβαια κατέστρεψαν την προσπάθεια αυτή. Ο άνθρωπος, από την πλευρά του, παραμένει ένα πολυσύνθετο Όν, προορισμένος για το καλύτερο και το χειρότερο.

Το δεύτερο το έχουμε βιώσει τις τελευταίες δεκαετίες. Καιρός να επαναλάβουμε το πρώτο, χωρίς όμως τις βεβαιότητες πως κάποιος κόσμος είναι ο ιδανικός, γιατί αυτός κρύβεται στη γνώση και την Παιδεία ως επτασφράγιστο μυστικό.