Γιάννης Σαμαρτζής: Η μεγέθυνση της οικονομίας, μέσω της αύξησης των επενδύσεων

Rodiaki NewsRoom

Γράφει ο
Γιάννης Σαμαρτζής
Οικονομολόγος

Μετά από δύο συνεχόμενα τρίμηνα επιβράδυνσης της οικονομικής δραστηριότητας, η ελληνική οικονομία επανήλθε το Α’ τρίμηνο του 2024 σε υψηλότερους ρυθμούς μεγέθυνσης.

Σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, για το πρώτο τρίμηνο του 2024, το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) παρουσίασε αύξηση 2,1% σε σχέση με το πρώτο τρίμηνο του 2023 (έναντι αύξησης κατά 0,4% στην Ευρωζώνη). Η αναζωπύρωση της οικονομικής δραστηριότητας, οφείλεται κατά κύριο λόγο στην αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης και την αύξηση των επενδύσεων.

Η επικαιροποιημένη εκτίμηση του Γραφείου Προϋπολογισμού της Βουλής (τριμηνιαία έκθεση Α’ τριμήνου 2024), για τον ετήσιο ρυθμό μεγέθυνσης της οικονομίας για το 2024 είναι 2,5%.

Το υπουργείο Οικονομικών στο Πρόγραμμα Σταθερότητας για το 2024 εκτιμά μεγέθυνση 2,5% για το 2024 και 2,6% για το 2025. Η Τράπεζα της Ελλάδος εκτιμά τον ρυθμό μεγέθυνσης του ΑΕΠ στο 2,2% για το 2024 και στο 2,5% για το 2025.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις Εαρινές Προβλέψεις για την Ελλάδα, εκτιμά μεγέθυνση 2,2% για το 2024 και 2,3% για το 2025. Το ΔΝΤ, εκτιμά μεγέθυνση 2,0% για το 2024 και 1,9% για το 2025, ενώ ο ΟΟΣΑ εκτιμά ανάπτυξη 2,0% για το 2024 και 2,5% για το 2025.

Το Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής στην τριμηνιαία έκθεσή του (Α’ τριμήνου 2024), θεωρεί τις επενδύσεις σε πάγιο και ανθρώπινο κεφάλαιο, ως τον βασικό πυλώνα για την ισχυρή ανάπτυξη της οικονομίας μακροχρόνια.

Γιατί, οι επενδύσεις, ως κυρίαρχη συνιστώσα του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ), δημιουργούν το παραγόμενο προϊόν που δημιουργεί το εισόδημα, αυτό με τη σειρά του οδηγεί στη ζήτηση των αγαθών και υπηρεσιών από τους καταναλωτές και, τέλος, αυτή (η ζήτηση των καταναλωτών) οδηγεί εκ νέου στις επενδύσεις για την παραγωγή προϊόντων και υπηρεσιών, κ.ο.κ. Η διαδικασία αυτή αποτελεί, κατά κάποιο απλοϊκό τρόπο, τον λεγόμενο ενάρετο «Οικονομικό Κύκλο».

Συνεπώς, οι επενδύσεις διαδραματίζουν καίριο ρόλο, καθώς συνεισφέρουν στην αύξηση της παραγωγικότητας, την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και τη δημιουργία νέων και καλύτερα αμειβόμενων θέσεων εργασίας.

Εξάλλου, μέσω των επενδύσεων, διευκολύνεται η ανάπτυξη των υποδομών, η καινοτομία και η τεχνολογική πρόοδος, στοιχεία που είναι απαραίτητα για τη βιώσιμη ανάπτυξη μιας οικονομίας.

Η αύξηση της οικονομικής δραστηριότητας, για το πρώτο τρίμηνο του 2024 σε σχέση με το πρώτο τρίμηνο του 2023, οφείλεται στην μεγάλη αύξηση των επενδύσεων κατά 22,3% και στην αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης κατά 2,2%, η οποία εξακολουθεί να παρουσιάζει ανθεκτικότητα. Η μεγάλη αυτή αύξηση των επενδύσεων, οφείλεται κατά κύριο λόγο στην αύξηση των αποθεμάτων - σε τρέχουσες τιμές 28,0% - που είναι και η πιο ευμετάβλητη συνιστώσα του ΑΕΠ.

Το Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής, προχώρησε σε ανάλυση της σχέσης μεταξύ επενδύσεων, παραγωγικότητας και μισθών για την Ελληνική οικονομία, προκειμένου να αναδείξει τον κρίσιμο ρόλο των επενδύσεων στην άνοδο του βιοτικού επιπέδου και ευημερία των πολιτών.

Στην Ελλάδα υπήρχε μία ισχυρά θετική σχέση παραγωγικότητας της εργασίας και επενδύσεων, η οποία εξασθένησε σε μεγάλο βαθμό μετά τη βαθιά οικονομική κρίση που ξέσπασε διεθνώς το 2008, λόγω της μεγάλης πτώσης των επενδύσεων, η οποία συνετέλεσε στη χαμηλή παραγωγικότητα της εργασίας.

Παράλληλα, η σχέση μισθών και παραγωγικότητας, ήταν θετική και παρέμεινε θετική και μετά το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης στη χώρα μας.

Ο λόγος επενδύσεων προς ΑΕΠ βρέθηκε το 2023 στο 13,9% του ΑΕΠ, ενώ ο μέσος όρος της Ευρωζώνης για το ίδιο έτος ήταν 22,2%. Η μεγάλη αυτή κάλυψη του κενού, μεταξύ της Ελλάδος και του μέσου όρου της Ευρωζώνης, δεν είναι δυνατό να πραγματοποιηθεί μέσα σε λίγα μόνο χρόνια, και θα απαιτήσει από την οικονομία να αναζητήσει επιπρόσθετους πόρους και μετά τη λήξη της λήψεως των εισροών του Ταμείου Ανάκαμψης το 2026.

Η Ελλάδα πρέπει να καλύψει το μεγάλο επενδυτικό κενό, που ανερχόταν το 2023 περίπου στο 8% του ΑΕΠ, σε σχέση με τον μέσο όρο Ευρωζώνης, απότοκο της βαθιάς οικονομικής κρίσης.

Ωστόσο, οι αναταράξεις των τελευταίων ετών στο εξωτερικό περιβάλλον, η αυξημένη αβεβαιότητα και η έλλειψη χρηματοδότησης, καθυστερούν τη συστηματική έκρηξη επενδύσεων.

Επομένως, το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης έρχεται να διαδραματίσει αυτή την περίοδο κρίσιμο ρόλο στην ενίσχυση των επενδύσεων και την ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας.

Το Ταμείο Ανάκαμψης, με συνολική χρηματοδότηση ύψους 36 δισ. ευρώ για την Ελλάδα, εστιάζει σε στρατηγικούς τομείς, όπως είναι η ψηφιακή και πράσινη μετάβαση, η καινοτομία, οι υποδομές και η εκπαίδευση.

Με την επιτυχή ολοκλήρωση των επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων μέχρι το 2026 που λήγουν οι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης, θα μπορούμε να μιλάμε με μεγαλύτερη ασφάλεια για τη μεταστροφή της ελληνικής οικονομίας προς ένα παραγωγικό μοντέλο υψηλότερης προστιθέμενης αξίας, που σταδιακά θα απομακρύνεται από την ιδιωτική κατανάλωση και θα κατευθύνεται στις επενδύσεις και τις εξαγωγές.

Συμπερασματικά, σύμφωνα με το Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής, οι προοπτικές της ελληνικής οικονομίας, πέραν των επενδύσεων, είναι θετικές για το 2024 και αναμένουμε η ελληνική οικονομία να αναπτυχθεί ταχύτερα από τις χώρες της Ευρωζώνης.

Η αποκλιμάκωση του πληθωρισμού, η σταδιακή απόσυρση της νομισματικής σύσφιξης από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), η συνέχιση της επιτυχούς απο-επένδυσης του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας από τον τραπεζικό κλάδο και η διαφαινόμενη μετάβαση προς την πιστωτική επέκταση, η ενίσχυση του πλαισίου επενδύσεων, και η πολύ ισχυρή αύξηση της τουριστικής κίνησης, αναμένεται να δώσουν ώθηση στην οικονομική δραστηριότητα.

Ωστόσο, το ευμετάβλητο εξωτερικό περιβάλλον, αυξάνει τις αβεβαιότητες για την ελληνική οικονομία, ενώ παράλληλα, οι μακροπρόθεσμες προκλήσεις παραμένουν.

Η ελληνική οικονομία έχει να καλύψει το μεγάλο επενδυτικό κενό, ενώ καλείται να διαχειριστεί και τις μελλοντικές συνέπειες στο περιβάλλον και τον παραγωγικό ιστό από την κλιματική αλλαγή.

Για τον λόγο αυτό, απαιτείται η άμεση υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων και η αποτελεσματική αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης, για την επιτάχυνση των επενδύσεων και την τόνωση του ρυθμού ανάπτυξης, τόσο βραχυχρόνια όσο και, κυρίως, μακροχρόνια.

Επομένως, είναι εξαιρετικά κρίσιμο να επιταχυνθεί η διάχυση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης, ώστε να καλυφθεί ένα σημαντικό μέρος του επενδυτικού κενού της χώρας.

Παράλληλα, με το νέο Εθνικό Επενδυτικό Ταμείο, πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στη χρηματοδότηση επενδύσεων υψηλής τεχνολογίας και προστιθέμενης αξίας, που θ’ αλλάξουν τη δομή της ελληνικής οικονομίας.