Δ. Γαλαντής: Αθετήσεις, Αναταράξεις και το Δίλημμα της Υπεράκτιας Ενέργειας: Κυνηγάμε το Σωστό Μέλλον;

Rodiaki NewsRoom

Άρθρο του Δ. Γαλαντή

Director and CEO intoolecta

Μας αρέσει να πιστεύουμε ότι η Ιστορία κινείται με εκρήξεις: πόλεμοι, πανδημίες, χρηματοπιστωτικές κρίσεις. Στην πραγματικότητα, οι βαθύτερες αλλαγές έρχονται αθόρυβα. Όχι με λάβαρα και πρωτοσέλιδα, αλλά με προεπιλογές — με συστήματα που αποφασίζουν για εμάς προτού καν το αντιληφθούμε.

Η τεχνητή νοημοσύνη είναι μία από αυτές τις αθόρυβες προεπιλογές. Δεν περιμένει εκλογές, διαγωνισμούς ή κλαδικές διαβουλεύσεις. Λειτουργεί στο παρασκήνιο, διαμορφώνοντας το τι βλέπουμε, τι επιλέγουμε και τι θεωρούμε εφικτό.

Στον κόσμο της ναυτιλίας και της υπεράκτιας ενέργειας, όπου οι κύκλοι κεφαλαίου και η γεωπολιτική ήδη υπαγορεύουν τις κινήσεις μας, αυτό δημιουργεί ένα στρατηγικό δίλημμα: διοχετεύουμε τους πόρους μας στα σωστά σημεία — ή αποσπόμαστε από τον θόρυβο ενώ οι πραγματικές ανάγκες μένουν ακάλυπτες;

2022: Η Κρίση Ασφαλείας

Όταν η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία, η Ευρώπη ανακάλυψε με τον δύσκολο τρόπο πόσο εύθραυστο ήταν το ενεργειακό της σύστημα. Τερματικοί σταθμοί LNG ξεφύτρωσαν με ρυθμούς ρεκόρ. Περιφερειακά λιμάνια απέκτησαν στρατηγική σημασία. Τα κεφάλαια δεν πήγαν σε στόχους αιολικής ενέργειας ή σε οραματικά μέλλοντα, αλλά σε άμεσες ανάγκες ασφάλειας: φυσικό αέριο, διασυνδέσεις, άμυνα.

Ήταν ένα μάθημα προτεραιοτήτων. Το όραμα έχει σημασία, αλλά η επιβίωση προηγείται.

2024: Το Hype της Τεχνητής Νοημοσύνης

Δύο χρόνια μετά, η συζήτηση άλλαξε. Ξαφνικά, η AI ήταν σε κάθε αίθουσα συνεδριάσεων. Οι «Co-Pilots» υποσχέθηκαν να γράφουν αναφορές, να βελτιστοποιούν προγράμματα, να μειώνουν λειτουργικά κόστη. Οι σύμβουλοι πρότειναν χάρτες μετασχηματισμού. Οι αποτιμήσεις εκτοξεύτηκαν.

Αλλά στο πεδίο — στα ναυπηγεία, στα έργα βυθοκόρησης, στις υπεράκτιες ανυψώσεις — ελάχιστα άλλαξαν. Ο πληθωρισμός και η πίεση στις εφοδιαστικές αλυσίδες συνέχιζαν να παγώνουν διαγωνισμούς. Τα πληρώματα δούλευαν ακόμα σε βάρδιες. Η συμμόρφωση κατανάλωνε ακόμα αμέτρητες ώρες. Το hype ήταν πραγματικό, αλλά ο αντίκτυπος διάσπαρτος.

2025: Η Οικονομική Κρίση

Φέτος, τα ρήγματα επεκτάθηκαν. Διαγωνισμοί για υπεράκτια αιολικά στην Ευρώπη απέτυχαν. Το κόστος ξεπέρασε τις επιδοτήσεις. Οι developers αναζήτησαν επειγόντως νέα κεφάλαια. Οι επενδυτές δίστασαν.

Στο μεταξύ, η AI επανεμφανίστηκε — όχι ως σωτηρία, αλλά ως μπαλώματα. Συνεπιβάτες κατευθύνσεων βοηθούν πλοιάρχους να εξοικονομήσουν καύσιμα. Προγνωστικά εργαλεία εντοπίζουν βλάβες νωρίς. Συστήματα συμμόρφωσης αυτοματοποιούν τον έλεγχο πιστοποιητικών.

Χρήσιμα, ναι. Αλλά όχι μετασχηματιστικά. Κάθε εργαλείο δημιουργεί νέες αναποτελεσματικότητες — ψευδείς συναγερμούς, παραληρηματικές εξόδους, αναφορές που χρειάζονται χειροκίνητη επικύρωση. Ήδη βρισκόμαστε σε φάση «βελτιστοποίησης μέσω AI», αλλά είναι εύθραυστη, ακατάστατη και εξαρτημένη από ανθρώπινα «μαξιλάρια ασφαλείας».

Η Κρυφή Μετατόπιση | Αποφάσεις Πριν τις Αποφάσεις

Να το ουσιώδες ζήτημα: η AI δεν προσθέτει απλώς εργαλεία. Αλλάζει τις προεπιλογές.

• Το λογισμικό δρομολόγησης περιορίζει ποιες επιλογές βλέπει ένας πλοίαρχος.
• Τα dashboards συμμόρφωσης προδιαγράφουν τι θεωρείται «αποδεκτό».
• Τα επενδυτικά μοντέλα φιλτράρουν ποια έργα φαίνονται βιώσιμα στα χαρτιά.

Όταν ένας διευθυντής ή ένας ρυθμιστής φτάσει να πάρει «απόφαση», το σύστημα έχει ήδη περιορίσει τον ορίζοντά του. Η αντίληψη της επιλογής έχει βελτιστοποιηθεί πριν από την ίδια την επιλογή.

Αυτό είναι που κάνει τη σημερινή συγκυρία διαφορετική από προηγούμενες κρίσεις. Το 2014, όταν κατέρρευσε το πετρέλαιο και η Κριμαία αναδιαμόρφωσε τον χάρτη ασφαλείας της Ευρώπης, αυτοσχεδιάσαμε μετακινώντας ανθρώπους: πληρώματα βυθοκόρησης έγιναν τεχνίτες ανεμογεννητριών, μηχανικοί πετρελαίου επέβλεπαν πόντιση καλωδίων. Οι άνθρωποι προσαρμόστηκαν υπό πίεση.

Σήμερα, η βελτιστοποίηση φτάνει πριν την ανθρώπινη προσαρμογή. Και ο πειρασμός είναι να πιστέψουμε ότι το σύστημα «ξέρει καλύτερα».

Ποιος Ωφελείται Πραγματικά;

Οι μεγάλες εταιρείες και τα κράτη μπορούν να απορροφήσουν την αναποτελεσματικότητα. Λειτουργούν με δύο παράλληλα συστήματα — άνθρωποι που ελέγχουν την AI, σύμβουλοι που ελέγχουν συμβούλους. Αυτό τα επιβραδύνει, αλλά το αντέχουν.

Για τις ΜμΕ στον ναυτιλιακό και υπεράκτιο χώρο, η επιλογή είναι πιο σκληρή. Ή ένα εργαλείο προσφέρει αξία, ή απορρίπτεται. Για ένα μικρό γραφείο ήδη επιβαρυμένο από αυστηρότερους κανονισμούς, εμπορία ρύπων και φορολογία, άλλο ένα dashboard AI που προσθέτει θόρυβο δεν είναι «μετασχηματισμός». Είναι επιβίωση με αριθμητική λογική.

Και να το παράδοξο: αυτή ακριβώς η πίεση δημιουργεί ευκαιρία. Όταν οι μεγάλοι οργανισμοί βαλτώνουν από το ίδιο τους το βάρος, μικροί, ευέλικτοι, τεχνολογικά καταρτισμένοι παίκτες μπορούν να διεισδύσουν στις εφοδιαστικές αλυσίδες και να αντικαταστήσουν σάπια δομές. Όχι γιατί έχουν καλύτερα σλόγκαν, αλλά γιατί μπορούν να παραδώσουν υπό τις σημερινές συνθήκες.

Το Δίλημμα του Επενδυτή

Και φτάνουμε ξανά στο κεντρικό ερώτημα: κυνηγάμε το σωστό μέλλον;

Ρίχνουμε χρήμα σε οράματα που ίσως υλοποιηθούν σε 20 χρόνια — πλήρως αυτόνομοι ενεργειακοί κόμβοι, στόλοι υπό διαχείριση AI, παγκόσμια ολιστική βελτιστοποίηση; Ή εστιάζουμε στις ζωντανές ανάγκες — εξειδικευμένο προσωπικό, ναυπηγεία, διασυνδέσεις, συστήματα συμμόρφωσης που λειτουργούν τώρα;

Η AI είναι ήδη εδώ. Διαμορφώνει την αντίληψη, πλαισιώνει τις επιλογές, επηρεάζει τις ροές κεφαλαίου. Το να την αγνοήσουμε θα ήταν αφελές. Αλλά το να στοιχηματίσουμε τα πάντα πάνω στο υποσχόμενο disruption είναι εξίσου απερίσκεπτο.

Το Μήνυμα

Η Ιστορία μας δείχνει πως οι πραγματικές μεταβάσεις δεν είναι καθαρές. Είναι ακατάστατες αντιδράσεις σε κρίσεις.

• Το 2014 ήταν κρίση ανθρώπινου δυναμικού.
• Το 2022 ήταν κρίση ασφάλειας.
• Το 2025 είναι κρίση οικονομίας.

Η τεχνητή νοημοσύνη είναι πλεγμένη μέσα σε αυτή τη στιγμή — αλλά όχι ως σωτήρας. Είναι βελτιστοποίηση πάνω σε εύθραυστα συστήματα, που διαμορφώνει αποφάσεις πριν καν ληφθούν.

Άρα το πραγματικό στρατηγικό ερώτημα δεν είναι αν η AI «θα έρθει». Ήρθε ήδη.
Το ερώτημα είναι: τι προτεραιοποιούμε όσο ωριμάζει;

Για επενδυτές, policymakers και ηγέτες του κλάδου, η απάντηση είναι σαφής:

• Χρηματοδοτήστε την ανθεκτικότητα τώρα.
• Κλιμακώστε ανθρώπινο δυναμικό, λιμάνια, πλοία και δίκτυα.
• Χρησιμοποιήστε την AI ως υποστήριξη, όχι ως δικαιολογία για να αναβάλετε δύσκολες αποφάσεις.

Γιατί οι ενεργειακές μεταβάσεις δεν ζουν στα hashtags ή στα κύματα ενθουσιασμού.
Ζουν στα ναυπηγεία, στα λιμάνια και στα πληρώματα — προσαρμοζόμενα υπό πίεση, ξανά και ξανά.