Αγαπητός Ξάνθης: Η ένοπλη σύγκρουση και η εθνική ασφάλεια στον δρόμο της αμυντικής διπλωματίας

Rodiaki NewsRoom

Γράφει ο Αγαπητός Ξάνθης*

Το προηγούμενο Σάββατο, σε ένα ζεστό περιβάλλον στο «κοκοράκι» στην οδό Ηρώων Πολυτεχνείου στη Ρόδο, παρουσιάστηκε η μονογραφία του υποψήφιου διδάκτορα του Πανεπιστημίου Αιγαίου, κ. Γιώργου Κουκάκη, με τίτλο «Ένοπλες συγκρούσεις και εθνική ασφάλεια στον 21ο αιώνα», από τις εκδόσεις Ινφογνώμων.

Το «ξεφύλλισμα» των κεφαλαίων του πονήματος έγινε από τον συγγραφέα, αλλά ο συντονισμός από τον καθηγητή του Πανεπιστημίου Αιγαίου, κ. Σωτήρη Ντάλη. Το κοινό που παρακολούθησε την εξαιρετικά ενδιαφέρουσα εργασία του κ. Κουκάκη έμεινε ενθουσιασμένο σε έναν διαδραστικό διάλογο για την ασφάλεια και το πλήθος των πολεμικών συγκρούσεων που διαμόρφωσαν τον σύγχρονο κόσμο.

Οι πόλεμοι που διεξάγονται σήμερα προκαλούνται από αυταρχικές διαστάσεις και βουλήσεις και φέρνουν έτσι την Ευρώπη σε έναν αναστοχασμό της αμυντικής θωράκισης με περισσότερη αποτελεσματικότητα πάνω σε ένα νέο μοντέλο αλληλεγγύης συμφερόντων.

Και όπως διατυπώθηκε πολύ στοχευμένα στη συνάντηση: «Οι Δημοκρατίες δεν διεξάγουν πόλεμους».
Ουσιαστικά, η μονογραφία προσφέρει στον αναγνώστη που θέλει και πρέπει να γνωρίζει ότι ο πόλεμος και η ειρήνη είναι αναπόσπαστα μέρη της ιστορίας και η καλλιέργεια της αμυντικής διπλωματίας δύναται να ενισχύσει την εθνική ασφάλεια ενός κράτους μέσα στην ανήσυχη σημερινή πλευρά της ιστορίας μας.

Το βιβλίο είναι ιδανικό για να καταλάβουμε τις δύο μεγάλες σχολές των διεθνών σχέσεων: 1. του ιδεαλισμού και 2. του ρεαλισμού, μέσα από την ισχύ και την ανταλλαγή συμφερόντων. Επίσης, αναλύει τη σημασία των συνόρων ως αντικείμενο γεωπολιτικής, αλλά και ως γεωγραφικό γεγονός. Το βιβλίο μπορεί να είναι ένας οδηγός για τον Ευρωπαίο πολίτη στην μετεξέλιξη του «Λευκού Βιβλίου» του 2015 σε ένα νέο ενδυναμωμένο σύστημα ασφάλειας και άμυνας, όπου η γηραιά ήπειρος καθίσταται αυτάρκης πάροχος ασφαλείας για τα επόμενα χρόνια, χωρίς να εγκαταλείπει την ευρωατλαντική «ομπρέλα».

Λέξεις-νοήματα που εμβαθύνουν το πόνημα είναι:

1. η Ασφάλεια και
2. η Άμυνα
   Η ασφάλεια προέρχεται από τη λατινική λέξη securitas / securus, η οποία έχει ως πρώτο συνθετικό τη λέξη sine που σημαίνει «χωρίς» και το δεύτερο συνθετικό τη λέξη cura που σημαίνει «άγχος», «ανησυχία», «φόβος», δηλαδή, ασφάλεια είναι η απουσία άγχους, ανησυχίας και φόβου.
   Ευρωπαίος παράγοντας δήλωσε ότι η ασφάλεια είναι: «Η ασφάλεια είναι κάτι περισσότερο από την άμυνα. Μιλάμε τώρα και για οικονομική ασφάλεια. Τα πάντα έχουν διάσταση ασφαλείας, διότι τα πάντα χρησιμοποιούνται ως όπλο».
   Η ασφάλεια εκφράζεται σε συστημικά επίπεδα:
3. Ατομικό,
4. Εθνικό,
5. Ομαδικό και
6. Συστημικό.
   Η ασφάλεια διαχωρίζεται σε:
7. Ανθρώπινη,
8. Εθνική,
9. Περιφερειακή και
10. Διεθνή, αλλά σε επίπεδο χωρικής διάστασης: Εξωτερική Ασφάλεια / Εσωτερική Ασφάλεια, σε αναλογία με τις σχετικές απειλές.
    Οι συνιστώσες της ασφάλειας είναι σε ακολουθία με τις απειλές. Μερικές από αυτές είναι:
    • Στρατιωτική ασφάλεια
    • Οικονομική ασφάλεια
    • Ενεργειακή ασφάλεια
    • Ασφάλεια κρίσιμων εθνικών υποδομών
    • Θαλάσσια ασφάλεια
    • Επισιτιστική ασφάλεια
    • Περιβαλλοντική ασφάλεια
    • Υγειονομική ασφάλεια
    • Κυβερνοασφάλεια
    • Πολιτιστική ασφάλεια
    • Δημογραφική ασφάλεια
    • Υδάτινη ασφάλεια
    • Ασφάλεια πληροφοριών
    • Πολιτική ασφάλεια και
    • Διαστημική ασφάλεια.
    Η άμυνα διαχωρίζεται σε αυτοάμυνα, εθνική άμυνα και συλλογική άμυνα και είναι μια κατάσταση που προκαλείται από μια παρούσα και άδικη επίθεση κατά κράτους ή ενός τρίτου. Στο πλαίσιο αυτής, η πράξη του αμυνόμενου, η οποία γίνεται για την υπεράσπισή του μέσα στα αναγκαία όρια, δεν είναι άδικη, παρότι προσβάλλει τον επιτιθέμενο. Υπάγεται στην ευρύτερη έννοια της ασφάλειας και ενέχει κυρίως την αντιμετώπιση των (εξωτερικών) απειλών.
    Το βιβλίο προσφέρεται στους ενεργούς πολίτες, για να μπορούν να έχουν μια ποικίλη αντίληψη του διεθνούς στερεώματος, υπό το πνεύμα των συγκρούσεων και τη διαρκή έρευνα της ειρήνης.

*Ο αρθρογράφος είναι αρχιτέκτονας, μεταδιδακτορικός υπότροφος του Πανεπιστημίου Αιγαίου, διδάσκων στο Τμήμα Μεσογειακών Σπουδών: Αρχαιολογία, Γλωσσολογία, Διεθνείς Σχέσεις του Πανεπιστημίου Αιγαίου και του μεταπτυχιακού προγράμματος «Περιβαλλοντική Εκπαίδευση».