Δημήτρης Προκοπίου: Θαλάσσια ρύπανση

Rodiaki NewsRoom

Γράφει ο
Δημήτρης Προκοπίου

Η θαλάσσια ρύπανση είναι ένας συνδυασμός χημικών ουσιών και σκουπιδιών που εισρέουν στη θάλασσα, τα περισσότερα από τα οποία προέρχονται από χερσαίες πηγές και πλένονται ή διοχετεύονται στον ωκεανό.

Αυτή η ρύπανση έχει ως αποτέλεσμα βλάβες στο περιβάλλον, στην υγεία όλων των οργανισμών και στις οικονομικές δομές παγκοσμίως. Η θαλάσσια ρύπανση συμβαίνει όταν ουσίες που χρησιμοποιούνται ή διαδίδονται από τον άνθρωπο, όπως βιομηχανικά, γεωργικά και οικιακά απόβλητα, μικροσωματίδια, θόρυβος, περίσσεια διοξειδίου του άνθρακα ή εισβολείς ζώντες οργανισμοί εισέρχονται στον ωκεανό και προκαλούν επιβλαβείς επιπτώσεις εκεί. Η πλειονότητα αυτών των αποβλήτων (80%) προέρχεται από χερσαία δραστηριότητα, αν και η θαλάσσια μεταφορά συμβάλλει σημαντικά επίσης.

Είναι ένας συνδυασμός χημικών ουσιών και σκουπιδιών, τα περισσότερα από τα οποία προέρχονται από χερσαίες πηγές και πλένονται ή διοχετεύονται στον ωκεανό. Αυτή η ρύπανση έχει ως αποτέλεσμα βλάβες στο περιβάλλον, στην υγεία όλων των οργανισμών και στις οικονομικές δομές παγκοσμίως, όπως στην αλιεία και στον τουρισμό. Δεδομένου ότι οι περισσότερες εισροές προέρχονται από τη γη, είτε μέσω των ποταμών, των λυμάτων ή της ατμόσφαιρας, σημαίνει ότι οι παράκτιες ζώνες, είναι πιο ευάλωτες στη ρύπανση.

Η ατμοσφαιρική ρύπανση είναι επίσης ένας παράγοντας που συμβάλλει με τη μεταφορά σιδήρου, ανθρακικού οξέος, αζώτου, πυριτίου, θείου, φυτοφαρμάκων ή σωματιδίων σκόνης στον ωκεανό. Η ρύπανση προέρχεται συχνά από μη σημειακές πηγές, όπως η γεωργική απορροή και η σκόνη. Αυτές οι μη σημειακές πηγές οφείλονται σε μεγάλο βαθμό στην απορροή που εισέρχεται στον ωκεανό μέσω ποταμών, ουσιαστικά οι ρύποι αλλα και θρεπτικά στοιχεία εκπλύνονται στα ποτάμια εδώ και ο άνεμος παίζει ρόλο.

Οι τρόποι εισόδου της ρύπανσης περιλαμβάνουν την άμεση απόρριψη, την απορροή έκπλυση της γης, τη ρύπανση των πλοίων, τη ρύπανση από υδροσυλλογές, την ατμοσφαιρική ρύπανση και, ενδεχομένως, την εξόρυξη βαθέων υδάτων. Οι τύποι θαλάσσιας ρύπανσης μπορούν να ομαδοποιηθούν ως ρύπανση από θαλάσσια συντρίμμια, ναυάγια, πλαστική ρύπανση, συμπεριλαμβανομένων μικροπλαστικών, οξίνιση των ωκεανών, ρύπανση από θρεπτικά συστατικά, τοξίνες και υποβρύχιο θόρυβο. Ο θόρυβος έχει ιδιαίτερες επιπτώσεις στα κητώδη.

Η πλαστική ρύπανση στον ωκεανό είναι ένας τύπος θαλάσσιας ρύπανσης από πλαστικά, που κυμαίνονται σε μεγέθη από μεγάλα πρωτότυπα υλικά, όπως μπουκάλια και σακούλες, μέχρι μικροπλαστικά, που σχηματίζονται από τον κατακερματισμό πλαστικού υλικού. Τα θαλάσσια απορρίμματα είναι κυρίως απορριπτόμενα ανθρώπινα σκουπίδια που επιπλέουν ή αιωρούνται στον ωκεανό. Η ρύπανση με πλαστικά είναι επιβλαβής για τη θαλάσσια ζωή. Ένα άλλο ζήτημα είναι η απορροή θρεπτικών ουσιών (άζωτο και φώσφορος) από την εντατική γεωργία και η διάθεση μη επεξεργασμένων ή μερικώς επεξεργασμένων λυμάτων στα ποτάμια και στη συνέχεια στους ωκεανούς.

Αυτά τα θρεπτικά συστατικά αζώτου και φωσφόρου (τα οποία περιέχονται επίσης στα λιπάσματα) διεγείρουν την ανάπτυξη φυτοπλαγκτού και μακροφυκών, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε επιβλαβή άνθηση φυκών (ευτροφισμό) που μπορεί να είναι επιβλαβής για τον άνθρωπο, καθώς και για τα θαλάσσια πλάσματα.

Η υπερβολική ανάπτυξη φυκιών μπορεί επίσης να πνίξει τους ευαίσθητους κοραλλιογενείς υφάλους και να οδηγήσει σε απώλεια της βιοποικιλότητας και της υγείας των κοραλλιών. Μια δεύτερη σημαντική ανησυχία είναι ότι η υποβάθμιση της άνθισης των φυκιών μπορεί να οδηγήσει σε κατανάλωση οξυγόνου στα παράκτια ύδατα, μια κατάσταση που μπορεί να επιδεινωθεί με την κλιματική αλλαγή, καθώς η θέρμανση μειώνει την κατακόρυφη ανάμειξη της στήλης του νερού.

Πολλές τοξικές χημικές ουσίες προσκολλώνται επίσης σε μικροσκοπικά σωματίδια, τα οποία στη συνέχεια προσλαμβάνονται από το πλαγκτόν και τα βενθικά ζώα, τα περισσότερα από τα οποία είναι είτε τροφοδότες εναποθέσεων είτε τροφοδότες φίλτρων. Με αυτόν τον τρόπο, οι τοξίνες συγκεντρώνονται προς τα πάνω στις τροφικές αλυσίδες των ωκεανών. Όταν τα φυτοφάρμακα ενσωματώνονται στο θαλάσσιο οικοσύστημα, απορροφώνται γρήγορα στους ιστούς θαλάσσιων τροφίμων.

Μόλις μπουν στον τροφικό ιστό, αυτά τα φυτοφάρμακα μπορούν να προκαλέσουν μεταλλάξεις, καθώς και ασθένειες, οι οποίες μπορεί να είναι επιβλαβείς για τον άνθρωπο, καθώς και ολόκληρο τον τροφικό ιστό. Τοξικά μέταλλα μπορούν επίσης να εισαχθούν σε ιστούς θαλάσσιων τροφίμων. Αυτά μπορεί να προκαλέσουν αλλαγή στην ύλη των ιστών, στη βιοχημεία, στη συμπεριφορά, στην αναπαραγωγή και να καταστείλουν την ανάπτυξη στη θαλάσσια ζωή. Επίσης, πολλές ζωοτροφές έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε ιχθυάλευρα ή σε υδρόλυμα ψαριών.

Με αυτόν τον τρόπο, οι θαλάσσιες τοξίνες μπορούν να μεταφερθούν στα ζώα της ξηράς και να εμφανιστούν αργότερα στο κρέας και τα γαλακτοκομικά προϊόντα. Η θαλάσσια ρύπανση είναι συνήθως σταδιακή και συνεχής ή μπορεί και να είναι και ατυχηματική. Ακόμα και σήμερα, τόνοι αστικών λυμάτων καταλήγουν στη θάλασσα, όπως και πολλοί διαφορετικοί ρύποι από τα ποτάμια.

Είναι επιτακτική η ανάγκη μείωσης της ρύπανσης. Διαφορετικά, η ανθρωπότητα που ο πληθυσμός της αυξάνεται, θα αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα στο μέλλον. Οι κυβερνήσεις πρέπει να αναλάβουν πρωτοβουλίες και οι λαοί να δώσουν βάρος, διαφορετικά, το μέλλον είναι επίφοβο.