Το χριστουγεννιάτικο έθιμο με το «γλυφόνι» στην Κρεμαστή

Rodiaki NewsRoom

Ξεχωριστά έθιμα και παραδόσεις «ζωντανεύουν» αυτές τις ημέρες στα χωριά της Ρόδου για τον εορτασμό των Χριστουγέννων. Κάποια πολύ γνωστά και άλλα ξεχασμένα, που λίγοι πλέον θυμούνται.

Ένα τέτοιο έθιμο είναι και αυτό με το «γλυφόνι» (φλασκούνι, φλισκούνι, μέντα) που τηρούσαν οι γυναίκες της Κρεμαστής πριν από περίπου 90 χρόνια.

Η κα. Μαίρη Λαού που ζει μέχρι και σήμερα στην Κρεμαστή θυμάται τότε, μαθήτρια δημοτικού, να συνοδεύει τη μητέρα της σε σπίτια της γειτονιάς για το έθιμο και αφηγείται στη «Ροδιακή»:

«Ήμουν τότε μικρό κορίτσι. Παραμονή Χριστουγέννων οι κυρίες και τα κορίτσια της γειτονιάς συγκεντρωνόμασταν όλες σε ένα σπίτι και ετοιμάζαμε ένα μεγάλο πιάτο με σιτάρι.

Καθόμασταν λοιπόν γύρω από το δέντρο και βάζαμε πάνω στο σιτάρι ένα κλωνάρι από ξερό γλυφόνι το οποίο είχαμε μαζέψει την άνοιξη από το χωράφι. Όλη τη νύχτα λέγαμε προσευχές και ιστορίες για τη γέννηση του Χριστού και περιμέναμε ν’ ανοίξει το γλυφόνι, ν’ ανθίσει δηλαδή.

Καθόμασταν έτσι γύρω από το δέντρο μέχρι το ξημέρωμα και στις 4-5 το πρωί περνούσε από τις γειτονιές ο τελάλης που χτυπούσε την πόρτα μας για να μας πει ότι ήρθε η ώρα να πάμε στην εκκλησία.

Τότε δεν είχαμε πολλά πράγματα να κάνουμε τις γιορτές, αυτό το έθιμο ήταν λοιπόν για τις γυναίκες του χωριού μια ευκαιρία να συναντηθούν, να προσευχηθούν, να πουν ιστορίες και περνούσαμε έτσι όλοι μαζί τη νύχτα της παραμονής Χριστουγέννων».

Το παραδοσιακό έθιμο καταγράφηκε από τον λαογράφο της Ρόδου, Αναστάσιο Βρόντη, μαζί με εκατοντάδες άλλα έθιμα και παραδόσεις

Η καταγραφή του Αναστάσιου Βρόντη για το γλυφόνι των Χριστουγέννων που αναδείχθηκε από τον δημοσιογράφο- συγγραφέα κ. Κώστα Τσαλαχούρη είναι η εξής:

«Την παραμονή των Χριστουγέννων μαζεύονται πεντέξι κορίτσια, φιλενάδες σ’ ένα σπίτι και βάλλουν πάνω σ’ ένα τραπέζι, ένα πιάτο γεμάτο σιτάρι.

Στη μέση του πιάτου βάλλουν ένα ξερό κλωνάρι γλυφονιού που το’ χαν κόψει το Μάιο, αμίλητα και νηστικά.

Αρχίζουν τότε να θυμιάζουν το γλυφόνι αυτό και να λέγουν με κατάνυξη διάφορες προσευχές και να κάμνουν μετάνοιες, παρακαλώντας τον Χριστό που γεννιέται εκείνη τη βραδιά.

Εκεί τα μεσάνυχτα, στο πρώτο λάλημα του πετεινού, όποια κορίτσια είναι καθαρά και θεοφοβούμενα, βλέπουν να κινιέται, σιγά σιγά και να ζωογονείται τo γλυφόνι.

Το βλέπουν να χλωραίνει από κατάξερο πού ήτο και να πρασινίζει σαν να το ζωογονεί κάποια αόρατη δύναμη.

Γίνεται από κατάξερο που ήταν, καταπράσινο, για να τιμήση τη Γέννηση του Χριστού, όπως μου είπαν πολλά κορίτσια της Κρεμαστής, που τες ρώτηξα, σχετικά.

Και το πρωί πρωί των Χριστουγέννων, ακούεις τα κορίτσια να ρωτούν εκείνες που φύλαγαν το γλυφόνι.

-Έννοιξε το γλυφόνι σας;

-«Εννοίξαμέν το», απαντούν με χαράν.

Απ’ αυτό εγεννήθηκε και η φράση των χωρικών μας «Γλυφόνι έγλεπες;» που λέγουν σε όσους αργούν να επιστρέψουν από κάποια δουλειά που τους ανέθεσαν.