Ηλίας Καραβόλιας: Το συστημικό excel του βίου

Rodiaki NewsRoom

Γράφει ο Ηλίας Καραβόλιας

Το σύστημα συνήθισε να εγκαθιστά μέσα μας δομική συνέχεια, μια ικανή και αναγκαία συνθήκη ψυχοπολιτικής και βιοεπιθυμίας.

Το είδαμε ξεκάθαρα με τον Lacan (αλλά και τον Foucault): η ψυχοπαθολογία του καπιταλιστικού πραγματικού προκύπτει μέσα από τις εξουσιαστικές συμβολικές τάξεις για το υποκείμενο (οικογένεια, κόμμα, εταιρεία, κράτος).

Όσο το υποκείμενο γεννάει απόσταση — και ουσιαστικά «απολύει» την ηθική και συναισθηματική εγγύτητα με την κατώτερη από αυτές, π.χ. την οικογένεια — τόσο αναπτύσσει εξάρτηση προς την επόμενη (προς το κόμμα, μετά με την εταιρεία, το κράτος).

Αυτό είναι το βασικό δομικό συνεχές της συμβολικής τάξης αλλά και της υπαγωγής στη μικροφυσική της εξουσίας (και του κεφαλαίου, εννοείται).

Στην πραγματικότητα είναι ένας πρώιμος μηχανισμός (υπερ)αναπλήρωσης που δείχνει ότι το υποκείμενο αποζητά συνεχώς νέες λειτουργίες, τάξεις και δομές εξουσιασμού — αντί να αποζητά τη χειραφέτηση, την ελευθερία του.

Το άτομο κλείνεται σε δομικά κελιά επειδή ξέρει ότι δεν λειτουργεί έξω από το συστημικό excel.

Πιο απλά: όταν αποκτάς από παιδί εμπειρία από την κοινωνική παραγωγή, μέσα στην οικογένεια και στο σχολείο, η κοινωνία (η παρέα, η ομάδα, το στέκι) δεν προωθεί την αδιαμεσολάβητη ταξική πάλη μέσα σε αυτήν.

Είναι κάτι ανώτερο από την κοινωνία (το σύστημα ως σύνολο δομών) που σε κάνει τελικά να παλεύεις ασυνείδητα και μηχανικά για τον απεγκλωβισμό σου (σε συναισθηματικό, ηθικό και πνευματικό επίπεδο) από τις εξουσιαστικές λειτουργίες.

Και γι' αυτό η κάθε ματαίωση και διάψευση σε εξωθεί σε ένα νέο εγκλωβισμό ανώτερου και πιο σύνθετου τύπου από εκεί που ήσουν προηγουμένως. Στο πλήρες στάδιο δηλαδή της αλλοτρίωσης, αποβλάκωσης και ηθικού εκτροχιασμού.

Και τότε είναι που περιφέρεις το καλοκουρδισμένο σου μυαλό και σώμα, ως ενιαία πραγματοποιημένη οντότητα, ως γρανάζι μεγαμηχανής. Αδυνατείς να κατανοήσεις ότι ο ψυχισμός σου στην ουσία είναι το ίδιο το «συλλογικό ασυνείδητο» και όχι η υποκειμενική/υποστασιοποιητική σου ταυτότητα.

Έρχεται ο μεγάλος πανεπόπτης, το καπιταλιστικό κράτος, και «νομίζεις» ότι επειδή σε σκουντάει (nudging) εσύ κοινωνικοποιείς δήθεν αυτή την επιλογή (ώστε να φαντάζεις ως insider και εσύ, του συστήματος).

Όμως η επιλογή αυτή — και η «μηχανική ελευθερία» της — σε κάνει να διαχωρίζεσαι από το πραγματικό κοινωνικό. Με έναν σκοπό: να μυστικοποιήσεις το ψευδαισθησιακό «είναι» σου ως μορφή δυστυχούς συνείδησης.

Όμως, εσύ δεν ξέρεις ποιοι τελικά (ή ποιος) σε έχουν πιάσει κορόιδο, σε έχουν βάλει στο χέρι.

Δεν είσαι πια μέλος μιας ενεργής κοινωνικής τάξης που συγκροτείται πάνω σε αντικειμενικά εργασιακά και κοινωνικά δεδομένα, αλλά είσαι ένα ενεργούμενο του διακρατικού ανταγωνισμού και του ενδοκαπιταλιστικού κορπορατισμού.

Ακόμα και το ίδιο το γεγονός της άμεσης κοινωνικής σου ζωής (ελεύθερος χρόνος, παιδί, ηδονές) παρίσταται ως μια ατελεύτητη αλληλουχία που δεν ξέρεις αν είναι απόλαυση ή χαρμολύπη.

Δεν γνωρίζεις με άλλα λόγια αν ενδέχεται να είναι η φετιχοποίηση της «νεκρής εργασίας» σου...