Απειλές της Τουρκίας: Όταν το ξίφος αρχίζει να μιλά, σιωπά η διπλωματία!..

Παρουσίαση-σχολιασμός Κώστας Τσαλαχούρης Γ’ Ο απεσταλμένος της εφημερίδας «Αθήναι» Πύρρος Γιαννόπουλος, συνεχίζει να καταφέρεται με σφοδρότητα κατά του υποπροξένου Σταύρου Λιάτη και του απεσταλμένου του υπουργείου των Εξωτερικών Λαβρα, και στο πρόσωπό τους κατά του υπουργού Λάμπρου Κορομηλά. Δεν αφήνει, όμως, και το βουλευτή Ρόδου Θ. Κωνσταντινίδη. «Αι ενέργειαι των απεσταλμένων της ελληνικής Κυβερνήσεως κ.κ. Λιάτη και Λάβρα δεν περιωρίσθησαν μόνον εις την έκθεσιν και διαπόμπευσιν του επισήμου Κράτους, αλλά επεξετάθησαν και εις σαφή χωρισμόν του Αιγαιοπελαγιτικού ζητήματος εις Σαμιακόν ζήτημα και εις ζήτημα των απελευθερωθεισών νήσων του Αρχιπελάγους. Χωρίσαντες δ’ ούτω το ζήτημα, εδήλωσαν εις τον κ. Θ. Σοφούλην, ότι η παρουσία του εν τω Συνεδρίω όχι μόνον ήτο άσκοπος, αλλά ότι και εξέθετε το ζήτημα των νήσων έναντι των Δυνάμεων, αίτινες δυνατόν να παρεξηγήσωσι την συμμετοχήν του κ. Σοφούλη, του οποίου το όνομα αυτό καθ’ εαυτό σημαίνει «Σαμιακόν ζήτημα». Προ της στάσεως αυτής των κ. κ. Λιάτη και Λάβρα ο κ. Σοφούλης, όστις ριζικώς δεν συνεφώνει προς τα εν τω ψηφίσματι διαλαμβανόμενα και ο οποίος εγνώριζεν, ότι έχει προ αυτού δύο αντιπροσώπους της ελληνικής Κυβερνήσεως, εδήλωσεν ότι δεν δύναται να συμμετάσχη των εργασιών του Συνεδρίου, διότι τούτο ουδεμίαν σοβαρότητα ηδύνατο να έχη, ως βεβιασμένως συνεκροτήθη και προ παντός διά το ψήφισμα, το οποίον επρόκειτο να υπογράψη. Ο Θ. Κωνσταντινίδης Δια να συμμεθέξη του συνεδρίου έσπευσε και ο τέως βουλευτής Ρόδου κ. Θ. Κωνσταντινίδης, ιατρός το επάγγελμα, χωρίς καν να εκλεγή πληρεξούσιος Ρόδου, όστις ευθύς εξ αρχής εξέφρασε την γνώμην, ιδιωτικώς, υποστηρίξας αυτήν και διά πολλών επιχειρημάτων της εμπνεύσεώς του, ότι θα ήτο ευχής έργον η επιζητουμένη αυτονομία των νήσων να τεθή υπό την επικυριαρχίαν της τουρκίας. Την πρότασιν ταύτην, την οποίαν υπεστήριξε και εις Πάτμιος πληρεξούσιος, ιδιαιτέρως δε ήκουσεν ο κ. Σοφούλης, όστις εζήτησε και την εκδίωξιν του κ. Θ. Κωνσταντινίδη, όστις εκδικούμενος, προφανώς, τους αντικρούσαντας την περίεργον γνώμην του, έσπευσε να καταστήση ενημέρους τας πολιτικάς Αρχάς επί πολλών σημείων του συνεδρίου». Και πάλιν μια παρένθεση. Ο δημοσιογράφος Γιαννόπουλος δεν γνώριζε ότι ο Θ. Κωνσταντινίδης μόλις είχε εκλεγεί στη Ρόδο, πρόεδρος της Λαϊκής Επιτροπείας, κατόπιν της αρνήσεως του νέου μητροπολίτη Βενιαμίν, και η οδηγία ή μάλλον η απόφαση που ελήφθη ήταν, μετά τη λήξη του Συνεδρίου της Πάτμου να αναχωρήσει στην Ευρώπη και να επιδώσει τα ψηφίσματα και υπομνήματα του Ροδιακού λαού και των άλλων Σποραδιτών, στις διάφορες Κυβερνήσεις και Αυλές σε συνεννόηση με τους αντιπροσώπους των άλλων Νησιών και συγκεκριμένα της Σύμης και Καλύμνου. Πράγμα και έγινε. Όταν εζήτησε να επιστρέψει στη Ρόδο οι…απελευθερωτές δεν του το επέτρεψαν και ύστερα από πολλούς μήνες έγινε αποδεκτή η αίτησή του, αμέσως μετά την άφιξή του στη Ρόδο ο Κωνσταντινίδης μετέβη στο Βάτι και παρέμεινε εκεί. Δεν του επιτρεπόταν να εγκαταλείψει το χωριό. Τα σχόλια Ο εκδότης των «Αθηνών», Γεώργιος Πωπ γράφει σε σχόλιό του ότι «αι στελλόμεναι ανταποκρίσεις υπό του ειδικώς μεταβάντος εις τας νήσους συνεργάτου μας, αποκαλύπτουν δυστυχώς μίαν ενέργειαν, ήτις διεφημίσθη και παγκοσμίως. Είνε τούτο συνέπεια κυρίως της ενεργείας της αδεξιωτάτης, του επισήμου Κράτους, το οποίον και εις την κατάστασιν αυτήν εσκέφθη να ικανοποιήση αφ’ ενός μεν φίλους επιδιώκοντας βιοποριστικώς εθναποστολικόν, αφ’ ετέρου δε να επιτρέψη εις απλήν ρεκλάμαν υπόθεσιν κατ’ εξοχήν εθνικήν. Ούτω κυβερνώμεθα υπό κομιτάτου εθνικών πανηγύρεων και διαφήμισιν της λεγομένης ανορθώσεως του σχεδίου και άνευ άλλου σκοπού, πλην της εξαπατήσεως της δημοσίας Γνώμης». Πάντως ο υπουργός των Εξωτερικών Λ. Κορομηλάς επισκέφθηκε στις 11 Ιουνίου, τον πρεσβευτή της Ιταλίας μαρκήσιο Καρλόττι ντι Ριπαρμπέλλα και ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος τον τούρκο αντιπρόσωπο στην Αθήνα Μουχτάρ μπέη. Οι εφημερίδες της εποχής σημειώνουν ότι «αμφότεραι αι επισκέψεις ήσαν σχετικαί προς το Αιγαιοπελαγιτικόν ζήτημα και εγένοντο ίνα δοθή κατηγορηματική παρά της Ελληνικής Κυβερνήσεως βεβαίωσις ότι αύτη είνε εντελώς ξένη προς την οικτράν ανάμιξιν δύο Ελλήνων προξενικών υπαλλήλων εις το Συνέδριον της Πάτμου, ενεργησάντων άνευ εντολής της Ελληνικής Κυβερνήσεως. Τόσω δε προς τον Ιταλόν πρεσβευτήν όσω και προς τον Μουχτάρ μπέη παρεσχέθη η βεβαίωσις ότι η Ελλάς ουδέ εν τω Αιγαιοπελαγιτικώ ζητήματι εξήλθε των υποχρεώσεων της ουδετερότητος». Επίσης η τουρκική εφημερίδα «Χακ» που πρόσκειται στο Κομιτάτο, αφού δημοσιεύει τις πληροφορίες περί Αυτονομίας των Νησιών και Ενώσεως, γράφει ότι «οι Έλληνες πολίτες οφείλουν να μην αποδέχονται με τόση ελπίδα και χαρά τη διάδοση περί προσαρτήσεως,. Μια τέτοια προσάρτηση θα ήταν επικίνδυνη και θα ήταν δυνατόν να επιφέρει πόλεμο με την Τουρκία, όταν δε το ξίφος αρχίζει να μιλά, σιωπά η διπλωματία»!.. Ο Ιταλικός Στόλος Τις ημέρες που λαμβάνει χώραν το Συνέδριο βρίσκονται στην περιοχή τρία θωρηκτά τα «Ρετζίνα Έλενα», «Νάπολι» και «Ρόμα», τρία αντιτορπιλικά και τρία τορπιλικά τα υπ’ αριθμ 16, 18 και 24, υπό τις διαταγές του ναυάρχου Βιάλε και του υποναυάρχου Κόρσι. Τα εν λόγω πολεμικά συνοδεύουν οπλιταγωγά και μεταγωγικά, τα οποία απέπλευσαν από τη Ρόδο στις 4 Ιουνίου 1912, και μεταφέρουν 15.000 άντρες του 34ου πεζικού Συντάγματος του Πεδεμοντίου. Πήραν θέσεις και απέκλεισαν το λιμάνι της Σμύρνης και τα στενά των Δαρδανελλίων. Στην αρχή ενομίσθη ότι η δύναμη αυτή προοριζόταν για την κατάληψη της Χίου. Αυτό που προκαλεί εντύπωση είναι τα γυμνάσια που πραγματοποιούνται στην Αστυπάλαια με τη συμμετοχή και αεροπλάνων. Μάλιστα ένα από αυτά, πέρασε τόσο χαμηλά από αμερικανικό ατμόπλοιο, που εκτελούσε τη γραμμή της Αλεξάνδρειας, με μεγάλη ταχύτητα. Η εφημερίδα «Τριμπούνα» αποκαλύπτει ότι αποστέλλεται στη Ρόδο ένα πηδαλιουχούμενο αεροσκάφος (αερόστατο)-ήδη το παράπηγμα εντός του οποίου θα φυλάσσεται μεταφέρθηκε στο νησί. Η άφιξή του αναμένεται σε δύο μήνες και θα είναι από τα μεγαλύτερα που διαθέτει η Ιταλία. Πάντως η κατάστασις από της αφίξεως στη Ρόδο των αντιπροσώπων που μετείχαν στο Συνέδριο, θεωρείται ιδιαίτερα σοβαρή και αποκαλύπτεται ο ιταλικός κίνδυνος. Με τις πρώτες μέρες της κατοχής η ιταλική Διοίκηση χαρακτηρίζεται ως άκρως απολυταρχική. Ειδικά στους Συμιακούς δεν επιτρέπεται να αποβιβαστούν στο νησί και με βία τους διώχνουν έστω κι αν έχουν συγγενείς. Δεν επιτρέπεται η συνάθροιση. Γίνεται γνωστό ότι ο Αμέλιο, μόλις διάβασε το ψήφισμα που του επέδωσαν οι αντιπρόσωποι τους είπε: -Αυτά που γράφετε είναι παιδαριώδη. Σας συγχωρώ για πρώτη φορά… -Γιατί; Τόλμησαν μερικοί να τον ρωτήσουν. -Νομίζαμε ότι υπό τον ελεύθερο αέρα της ιταλικής κατοχής, μπορούμε να εκφράσουμε χωρίς κανένα επηρεασμό, τα αισθήματά μας.-Τίποτα από όλα αυτά. Στο ψήφισμα λέγετε ότι έχετε προφορικές και έγγραφες δηλώσεις δικές μου και των ναυάρχων, ότι δεν θα ξανάρθουν οι τούρκοι. Λοιπόν, εμείς δεν υποσχόμεθα τίποτε. Το υπόμνημά σας το απορρίπτω. Επίσης έγινε γνωστό ότι ο αντιπρόσωπος της Κάσου είπε στον Αμέλιο ότι εάν το ψήφισμα είχε διατυπωθεί κακώς «ηδύναντο να συντάξουν άλλο υπόμνημα επεξηγούντες οιονεί το ψήφισμά των». Ο Αμέλιο δέχτηκε την πρόταση γιατί νόμισε ότι οι αντιπρόσωποι κατανοούντες τη θέλησή του θα δέχονταν την οριστική κατοχή της Ιταλίας. Στο νέο αυτό κείμενο οι Σποραδίτες επικαλούνταν μόνο τη συνδρομή της Ιταλίας και την εγγύησή της για αυτονομία. Μόλις, όμως, το διάβασε, αφού μεταφράστηκε, απάντησε: -Εσείς επαναλαμβάνετε τα ίδια πράγματα δολίως, αλλά με ωραιότερα λόγια. Δεν το δέχομαι, ούτε αυτό και δεν σας επιτρέπω του λοιπού να προβείτε σε καμιά πολιτική ενέργεια και παρόμοια διαβήματα. Και πάλιν σας συγχωρώ, επειδή εκλαμβάνω τα επιχειρήματα και τις αξιώσεις σας παιδαριώδεις. Δεν διατάσσω να σας τουφεκίσουν. Εάν, όμως, επαναληφθεί, θα σας δικάσω στο Στρατοδικείο αμέσως.